نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهدی قناد ¹
• سوده مقصودی ²
• حسین اکبری ³
• عبدالحسین دانشوری‌نسب ²

¹ همکار ورزش و جوانان

² گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

³ گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

چکیده

کودک‌همسری به‌عنوان یکی از مصادیق بارز نقض حقوق بشر و بازتولید نابرابری‌های جنسیتی و اقتصادی، آثار مخربی بر زندگی جوانان، به‌ویژه دختران، برجای می‌گذارد. پژوهش حاضر با هدف واکاوی کیفی پیامدهای کودک‌همسری در زندگی دختران جوان شهر بیرجند و ارائه سیاست‌های مداخله‌ای متناسب با زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی طراحی شده است. این مطالعه کیفی، با استفاده از نظریه زمینه‌ای، شامل سه مرحله‌ی کدگذاری باز، محوری و هسته آن و با ۱۹ مصاحبه عمیق و نیمه‌ساخت‌یافته با جوانان (دختر) که پیش از ۱۸ سالگی ازدواج کرده یا تجربه طلاق از ازدواج در دوران کودکی داشتند، انجام شد. تحلیل داده‌ها نشان داد که کودک‌همسری در قالب یک چرخه آسیب‌پذیری ساختاری معنا می‌یابد که در آن پیوندی تنگاتنگ میان پیامدهای روان‌شناختی، اجتماعی، اقتصادی و آموزشی برقرار است. پیامدهای روان‌شناختی شامل افسردگی مزمن، افکار مرگ، اقدام به خودکشی و آشفتگی هویت است؛ پیامدهای اجتماعی از خشونت خانگی، انزوای اجتماعی و برچسب‌گذاری «بیوه» خبر می‌دهد؛ پیامدهای اقتصادی در قالب فشار جهیزیه، خساست همسر و وابستگی به یارانه تشدید می‌شود. پیامدهای آموزشی نیز به صورت ترک تحصیل، ممانعت از ادامه‌ی درس و وقفه‌های جدی در اهداف تحصیلی ظهور می‌کنند. عوامل زمینه‌ای مانند باور به «ترشیده نشدن» دختر، رسم «نشان» (نامزدی طولانی) و ساختارهای مردسالار خانوادگی، به‌عنوان موتور بازتولید این چرخه عمل می‌کنند. در پایان، برای شکستن این چرخه‌ی پیچیده، تدوین و اجرای سیاست‌های مداخله‌ای چندبعدی از جمله تقویت چارچوب قانونی با افزایش سن ازدواج، مداخلات آموزشی و فرهنگی، توانمندسازی اقتصادی دختران و تقویت نهادهای حمایتی بهزیستی و سازمان‌های مردم‌نهاد ضروری است.

کلیدواژه‌ها

• کودک همسری
• سیاست‌های مداخله‌ای
• ازدواج کودکان
• شهر بیرجند

عنوان مقاله [English]

Qualitative Exploration of the Consequences of Child Marriage on the Lives of Young Women in Birjand and Related Intervention Policies

نویسندگان [English]

• Mahdi GHannad ¹
• soodeh Maghsoodi ²
• Hossein Akbari ³
• Abdolhossein Daneshvarinasab ²

¹ SPORT AND TOUTH ASSOCIATE

² Department of Sociology, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran

³ Department of Sociology, Faculty of Literature and Humanities, Ferdowsi University, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Child marriage, as a stark manifestation of human rights violations and the perpetuation of gender and economic inequalities, exerts profound adverse effects on the lives of young individuals, particularly girls. This qualitative study aims to explore the consequences of child marriage on young women in Birjand and propose contextually relevant intervention policies. Employing grounded theory methodology, the study involved three stages of coding—open, axial, and core—and was conducted through 19 in-depth, semi-structured interviews with young women who married before the age of 18 or experienced divorce following early marriage. Data analysis revealed that child marriage manifests as a structural cycle of vulnerability, characterized by an intricate interplay of psychological, social, economic, and educational consequences. Psychological impacts include chronic depression, suicidal ideation, suicide attempts, and identity disturbance. Social consequences encompass domestic violence, social isolation, and stigmatization as "widows." Economic challenges manifest as financial pressures related to dowry, spousal frugality, and reliance on subsidies. Educational repercussions include school dropout, restrictions on continuing education, and significant disruptions to academic aspirations. Contextual factors such as the cultural belief in preventing girls from "remaining unmarried," the tradition of prolonged engagement ("neshan"), and patriarchal family structures serve as drivers of this cycle. To disrupt this complex cycle, the implementation of multidimensional intervention policies is imperative, including strengthening legal frameworks by raising the minimum marriage age, promoting educational and cultural interventions, empowering girls economically, and enhancing support systems through welfare institutions and non-governmental organizations.

کلیدواژه‌ها [English]

• Child marriage
• intervention policies
• early marriage
• Birjand