نقش گردشگری­ ورزشی در توسعه روابط صلح ­آمیز مبتنی بر مدل ساختاری تفسیری (ISM)

زهرا محمودی[1]

 فریبا محمدیان[2]

 زهرا نوبخت رمضانی[3]

10.22034/ssys.2022.1665.2168

تاریخ دریافت مقاله: 9/10/1399

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله: 24/2/1401

مقدمه

گردشگری به‌عنوان ‌‍ یکی از امیدوارکننده ­ترین حوزه­ های رشد برای اقتصاد جهان محسوب می­شود(شدگار^[4]، 2006). صنعت گردشگری اخیراً توجه کشورهای جهان را به خود معطوف کرده است (آلجویک و پیج^[5] 2009). گردشگری به منزله گسترده ­ترین صنعت خدماتی دنیا، جایگاه ویژه‌ای در عرصه­ های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی به خود اختصاص داده است؛ به ­طوری که با 200 میلیون شاغل (5 درصد کل اشتغال دنیا) و گردش مالی سالانه در حدود 5400 میلیارد دلار، به بزرگترین و متنوع­ ترین صنعت دنیا تبدیل شده است (موحد و کهزادی، 2010: 86). همچنین در سال 2012 تقریبا 1/14 درصد از جمعیت جهان اقدام به گردشگری نمودند. در واقع طبق آمار سازمان جهانی گردشگری، 035/1 میلیون گردشگر در سال 2012 وجود داشت که این مقدار در سال 2016 به 32/1 میلیون گردشگر افزایش یافت. طبق پیش ­بینی ­ها می‌توان گفت که تعداد گردشگران در سال 2020 به 6/1 میلیون گردشگر و در سال 2030 به 8/1 گردشگر افزایش خواهد یافت (پرات و تولکاچ^[6]، 2018: 83). امروزه ارتقای گردشگری به‌عنوان یکی از ضروریات توسعه اقتصادی در سطح جهان مشخص می­باشد (گالدینی، 2007: 97).

گردشگری ورزشی، یکی از انواع گردشگری می­باشد که دستیابی به اهداف آن در هر جامعه ­ای نقش مهم و تأثیرگذاری را ایفا می­نماید. کارکردهای مهم ورزش در سطح جهان سبب گردیده است تا از آن بتوان در جهت توسعه گردشگری در قالب گردشگری ورزشی بهره لازم را برد. در سال­های گذشته گردشگری ورزشی بخش عمده­ای از موفقیت جوامع در حوزه گردشگری را شامل شده است. این امر موجب گردیده تا بسیاری از کشورها در جهت توسعه گردشگری ورزشی اقدامات لازم را انجام دهند. هیچ و لتو^[7] (2018) بیان کردند که گردشگری ورزشی و بهره‌گیری از پتانسیل ­های آن یکی از اهداف مهم کشور ژاپن در برخی رویدادهای ورزشی آتی از جمله جام جهانی راگبی 2019 ژاپن و المپیک 2020 توکیو می­باشد. واتانابی^[8] و همکاران (2018) نیز اعلام داشتند که گردشگری ورزشی یکی از انواع مهم گردشگری است که سبب رشد و گسترش گردشگری در کشور مالزی می­گردد. هودک^[9] و همکاران (2018) نیز مشخص نمودند که گردشگری ورزشی نقش مهمی در موفقیت و دستیابی به اهداف مدنظر از المپیک 2016 ریو را داشت. بلایس^[10] و همکاران (2018)  و فاری و همکاران (2019) نیز اشاره داشتند که عدم‌بهره ­گیری مناسب کشور یونان از المپیک 2004 آتن در توسعه گردشگری ورزشی و ایجاد یک مقصد گردشگری ورزشی در سطح جهان به‌عنوان یک تجربه مناسب ­باید در سایر کشور­ها مورد استفاده قرار گیرد.

گردشگری کلیه­ فعالیت­های دیدارکننده را از آغاز تا پایان مسافرت در بر می­گیرد. سفرهای که به منظور تجارت، کسب آرامش و لذت یا یادگیری صورت می­گیرد، می­تواند برخاسته از باور و فرهنگ گردشگر و مبتنی بر ارزش‌ها باشد (پیمان، 2015). همچنین گردشگری ورزشی در حوزه ­های مختلفی توانایی تأثیرگذاری دارد. یکی از نیازهای امروز جوامع توسعه روابط صلح­ آمیز می­باشد.

براساس دیدگاه لیبرالیستی، گردشگری باعث افزایش ارتباطات اقتصادی بین دولت‌ها و افراد در سطح بین‌المللی می­شود. ارتباطات فرد به فرد که به ­وسیله تجارت و خدمات ایجاد شده منجر به افزایش ثروت و ایجاد طبقه متوسط آگاه خواستار آزاد­ی‌های سیاسی(مانند دموکراسی) می شود. بنابراین، گردشگری در هردو سطح خرد و کلان می­تواند سبب گسترش روابط صلح‌آمیز  گردد (ضرغام و همکاران، 2012: 49). اهمیت گردشگری در جهت توسعه برخی مسائل در جوامع سبب گردیده است تا از آن در جهت ارتقای برخی مسائل اجتماعی و فرهنگی بهره گرفته شود. در این بین استفاده از گردشگری ورزشی در برخی مسائل از جمله راوبط صلح­آمیز مورد ابهامات اساسی قرار دارد. به‌خصوص در کشور ایران با توجه به ویژگی­های جغرافیایی، فرهنگی و سیاسی و همچنین ماهیت ویژه گردشگری ورزشی، ابهاماتی در مورد کارکردهای گردشگری ورزشی در ایران بر روابط صلح­ آمیز وجود دارد. فقدان پژوهش­ های جامع در این حوزه سبب گردیده است تا مشکلات اساسی در زمینه وضعیت کارکردهای احتمالی گردشگری ورزشی بر روابط صلح­آمیز به‌وجود آید. این مسئله سبب گردیده تا در فضای فعلی کشور ایران، بهره مناسبی از گردشگری­ورزشی در جهت بهبود صلح جهانی برده نشود که این مسئله انگیزه‌ای برای  پژوهش حاضر بوده است (گالدینی، 2007: 98). 

در تحقیقات مختلفی به بهبود روابط صلح ­آمیز با توجه به گردشگری پرداخته شده است. کاربونی^[11] (2017) در تحقیق خود مشخص نمود که ارتقای گردشگری می­تواند به بهبود برخی جنبه­ های فرهنگی منجر گردد. بکن و کارمیگنانی^[12] (2016) پس از بررسی اطلاعات 126 کشور در حد فاصله بین سال­های 1995 تا 2010، پی بردند که گردشگری و توسعه آن می­تواند روابط صلح­آمیز در کشورهای مورد بررسی را بهبود دهد. آنان اشاره داشتند که افزایش ورود گردشگران یک اثر تثبیت کننده در صلح دارد و سبب می­گردد تا احتمال شکل­گیری صلح در جوامع به واسطه گردشگری بهبود یابد. پارت و لیو^[13] (2016) پس از بررسی ­های خود پی بردند که گردشگری سبب ارتقای وضعیت شاخص­ های صلح جهانی می­گردد. آنان همچنین اشاره داشتند که این مسئله در تمامی جوامع رخ نمی دهد و در جوامع کم درآمد گردشگری نمی­تواند به ارتقای شاخص­های صلح جهانی منجر گردد. در این جوامع مسائل مربوط به فقر سبب گردیده است تا نقش برخی مسائل از جمله گردشگری در توسعه شاخص­های صلح جهانی تأثیرگذار نباشد. کیم و پیرودکس^[14] (2006) با استفاده از تئوری بازی‌ها توانایی دیپلماسی رسمی (نوع اول) برای ایجاد صلح دو کره را مورد آزمایش قرار دادند و مدارکی یافتند که نشان داد گردشگری می­تواند نقش مثبتی در این امر بازی کند. ضرغام و خسروانی (1391) پس از بررسی­های خود پی بردند که اثرات متنوع گردشگری در جهان و افزون براین، پتانسیل اثرگذاری با شدت زیاد  (3/3) گردشگری بر شاخص­های صلح جهانی ارزیابی می­شود.

از طرفی، با توجه به جاذبه­ های ورزش در سطح جهان، به نظر می­رسد گردشگری ورزشی به‌عنوان یک فعالیت عامه ­پسند نقش مهمی در مسیر بهبود صلح جهانی و شاخص­های مربوط به آن داشته باشد. توسعه ورزش در دنیای امروز چه به لحاظ کیفی و چه از نظر کمی آن­را به مقوله‌ای نو و پیچیده تبدیل کرده که می­توان از آن به نام «ورزش مدرن» نام برد (مشیری و همکاران، 2007: 3). گردشگری پدیده‌ای جهانی و چند بعدی با اثراتی عمیق است که کشورهای جهان با بازگشایی مرزهای خود با آن روبه‌رو می‌شوند. به عقیده بسیاری از محققان، گردشگری دارای پتانسیل اثرگذاری بر روابط بین ­الملل و ابزاری برای ترویج صلح در جهان است. گردشگری ابزاری برای دیپلماسی عمومی و توسعه بین ­الملل و پاسخ قدرتمندی برای چالش­های جهانی و تروریسم است. بررسی مطالعات پیشین نشان می­دهد گردشگری نه تنها از صلح بهره می‌برد، بلکه خود نیرویی حیاتی برای گسترش صلح در بین ملت‌هاست (ضرغام و خسروانی، 1391).

 اگرچه کارکردهای احتمالی گردشگری بر بهبود روابط صلح‌آمیز مورد بررسی قرار گرفته است، اما عملا بهره­ای از آن به‌خصوص در مناطق مختلف انجام نگرفته است. این مسئله سبب گردیده تا خلاء پژوهش­هایی در مورد عوامل مؤثر جهت بهبود نقش گردشگری ورزشی در توسعه روابط صلح ­آمیز ایجاد گردد. در این راستا تا راهکارهای عملی جهت ارتقای گردشگری ورزشی در مسیر توسعه روابط صلح ­آمیز شکل نگیرد، نقش گردشگری ورزشی با این حوزه هنوز دچار ابهامات اساسی می‌باشد. با توجه به تفاوت‌های محرز گردشگری ورزشی با سایر انواع گردشگری‌ها، می‌توان اعلام داشت که پی بردن به نقش گردشگری ورزشی بر بهبود شاخص‌های صلح جهانی می‌تواند به نقش مهم گردشگری ورزشی بر برخی مسائل از جمله شاخص‌های صلح جهانی منجر گردد. از طرفی پی بردن به این نقش می‌تواند ضرورت گسترش و توسعه گردشگری ورزشی را در جهت بهبود صلح در کشور ایران بازگو نماید. بنابراین پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر بهبود نقش گردشگری ورزشی در توسعه روابط صلح ­آمیز سعی در پاسخ به این سؤال دارد:

 عوامل مؤثر بر بهبود نقش گردشگری­ورزشی در توسعه روابط صلح­آمیز تأثیرگذار کدام‌اند؟

روش‌شناسی پژوهش

پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی می­باشد که به صورت میدانی انجام گردید. روش تحقیق حاضر از نظر روش گردآوری داده­ها آمیخته بود که به دو روش کیفی و کمی انجام گرفت؛ به‌صورتی که در بخش کیفی از صاحب‌نظران مصاحبه انجام گرفت و در روش کمی نیز کدهای استخراج‌شده در قالب پرسش‌نامه تنظیم گردید و بعد از تایید، پرسش‌نامه‌ها در میان جامعه آماری پخش و گردآوری شد.  جامعه آماری تحقیق حاضر در بخش کیفی شامل نخبگان و صاحب‌نظران در حوزه گردشگری ورزشی می­باشد که شاخص انتخاب این افراد داشتن مدرک مرتبط و سابقه پژوهشی در این زمینه بود. روش نمونه­گیری در بخش کیفی به‌صورت هدفمند بود. بدین منظور تعداد 14 نخبه و صاحب­نظر به عنوان نمونه پژوهش در بخش کیفی انتخاب شدند که با هریک از این افراد مصاحبه انجام شد و تک تک مصاحبه‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و کدهای مرتبط با پژوهش استخراج گردید. همچنین در بخش کمی جامعه آماری، علاوه بر این افراد، برخی مدیران و کارشناسان سازمان­های متولی در امور گردشگری ورزشی و افراد آگاه به حوزه گردشگری ورزشی از جمله سازمان میراث فرهنگی، صنایع­دستی و گردشگری، وزارت ورزش و جوانان و همچنین برخی اساتید دانشگاهی رشته ­های گردشگری و دانشجویان تحصیلات تکمیلی شامل دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد به تعداد 360 نفر بودند. با توجه به سوابق شغلی، تحصیلی و پژوهشی نمونه­ های آماری، از میان آنان افرادی که در مورد تحقیق حاضر آگاهی داشتند، به عنوان نمونه تحقیق مشخص گردیدند. با استفاده از روش نمونه ­گیری کل ­شمار تمامی این افراد به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. در پخش پرسش‌نامه­ ها از روش حضوری، پست الکترونیک و فضای مجازی استفاده گردید. جدول 1 جامعه و نمونه آماری در بخش­ کمی را نشان می­دهد:

جدول 1: جامعه و نمونه آماری پژوهش

ابزارپژوهش شامل مصاحبه­های نیمه‌ساختارمند و  پرسش‌نامه محقق‌ساخته­ای بود که با توجه به اهداف و روش تحقیق، به دو شکل طراحی گردید. به طور کلی این پرسش‌نامه حاوی 28 عامل بود. ابتدا به منظور ساختاردهی به این عوامل با توجه به استفاده از روش مدل­سازی ساختاری تفسیری، سؤالات به صورت مقایسه زوجی طراحی گردید. سپس به منظور آزمون مدل ترسیم‌شده در قالب روش معادلات ساختاری، سوؤالات به صورت طیف 5 ارزشی لیکرت طراحی گردید.

روایی محتوایی این پرسش‌نامه با استفاده از نظرات 7 تن از اساتید دانشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. این افراد خارج از نمونه­های بخش کیفی بودند. همچنین در مورد روایی محتوایی نیز با استفاده از فرم­های روایی سنجی شاخص روایی محتوا[15] و نسبت روایی محتوا[16] و استفاده از فرمول‌های مربوط به این روش‌ها مورد تأیید قرار گرفت. مقدار نسبت روایی محتوا با توجه به تعداد اساتید (7 نفر)، 85/0 و مقدار شاخص روایی محتوا، 89/0 به‌دست آمد. بنابراین روایی محتوایی ابزار پژوهش مورد تأیید قرار گرفت. همچنین روایی سازه پرسش‌نامه با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی مورد بررسی قرار گرفت. پایایی این پرسش‌نامه نیز با استفاده از محاسبه آلفای کرونباخ برای پرسش‌نامه روش مدل­سازی ساختاری تفسیری میزان 85/0 و برای پرسش‌نامه معادلات ساختاری میزان 87/0 مشخص گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده­های تحقیق حاضر از روش مدل­سازی ساختاری تفسیری و معادلات ساختاری استفاده گردید. تمامی روند تجزیه و تحلیل داده­های تحقیق حاضر در نرم‌افزارهای اس. پی. اس. اس. و  پی. ال. اس. انجام گرفت.

یافته‌های پژوهش

یافته­های توصیفی مربوط به نمونه­های آماری پژوهش حاضر در جدول 2 به نمایش گذاشته شده است:

جدول 2: یافته‌های توصیفی پژوهش

نتایج توصیفی پژوهش نشان داد که نمونه­های بخش کیفی تحقیق شامل8 نفر مرد و 6 نفر زن بودند. همچنین از این میان نمونه­های پژوهش افراد دارای مدرک تحصیلی دکتری 12 نفر بیشترین تعداد را دارا می‌باشند. نتایج توصیفی مربوط به وضعیت جنسیت نمونه تحقیق در بخش کمی نشان داد که 225 از افراد شرکت‌کننده در تحقیق مردان و 135 زنان می­باشند. نتایج توصیفی پژوهش نیز نشان داد که در میان گروه­های سنی، گروه سنی 35-46 سال با 186 نفر بیشترین تعداد را دارا می­باشند. به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر متناسب‌سازی گردشگری ورزشی جهت بهبود صلح جهانی از بررسی نظرات خبرگان در قالب روش کیفی استفاده گردید. پس از انجام کدگذاری­ها، ویژگی­های مستخرج از مصاحبه­ها مشخص گردید. جدول 3، نتایج کیفی پژوهش حاضر را نشان می­دهد:

جدول 3: کدگذاری باز و محوری

مطابق با نتایج بخش کیفی پژوهش، 28 کد شناسایی‌شده در قالب 6 عامل فرهنگ نوع‌دوستی، امنیت و ایمنی کافی، رویه­های مدیریتی، جنبه­های انسانی، بسترهای بین­المللی و فعالیت­های مشترک دسته­بندی گردیدند. به منظور ساختار­دهی به عوامل شناسایی‌شده از روش مدل­سازی ساختاری تفسیری استفاده شد. جدول 4، نتایج مربوط به ماتریس دستیابی نهایی را به نمایش گذاشته است:

جدول 4: ماتریس دستیابی نهایی

جدول 5 نتایج مربوط به خروجی‌ها، ورودی‌ها و اشتراک‌های عوامل را به نمایش گذاشته است:

جدول 5: خروجی‌ها، ورودی‌ها و اشتراک‌های عوامل شناسایی‌شده

 مدل ساختاری مشخص‌شده مطابق با نتایج روش مدل­سازی ساختاری تفسیری در شکل 1 به نمایش گذاشته شده است:

شکل 1: مدل ساختاری تفسیری عوامل مؤثر بر بهبود نقش گردشگری ورزشی در توسعه روابط صلح‌آمیز

برای بررسی عوامل شناسایی‌شده در بخش کمی از معادلات ساختاری استفاده گردید. از این رو ابتدا با آزمون کلوموگراف اسمیرنف، وضعیت طبیعی بودن توزیع داده­های پژوهش بررسی شد. نتایج آزمون فوق نشان داد که میزان سطح معناداری در تمامی عوامل بالاتر از 05/0 بود. شکل 2 و 3 مدل اندازه‌گیری و میزان ضرایب معناداری تی عوامل مؤثر بر بهبود نقش گردشگری ورزشی در توسعه روابط صلح آمیز را نشان می­دهد:

شکل 2: مدل اندازه‌گیری عوامل مؤثر بر بهبود نقش گردشگری ورزشی در توسعه روابط صلح‌آمیز

شکل 3: ضرایب معناداری T عوامل مؤثر بر بهبود نقش گردشگری ورزشی در توسعه روابط صلح‌آمیز

جدول 6 جمع­بندی مدل­های اندازه‌گیری و ضرایب معناداری تی موانع مؤثر بر عوامل مؤثر بر بهبود نقش گردشگری ورزشی در توسعه روابط صلح آمیز را به نمایش گذاشته است:

جدول 6. خلاصه نتایج آماری عوامل مؤثر بر بهبود نقش گردشگری ورزشی در توسعه روابط صلح‌آمیز

نتایج پژوهش نشان داد که تمامی روابط مدل تحقیق به علت برخورداری از میزان تی  بالاتر از 96/1، دارای تأثیر معناداری می­باشد. به منظور بررسی بزارش مدل تحقیق حاضر از شاخص­های برازش مربوط روش معادلات ساختاری با رویکرد پی.­ال.­­اس. استفاده گردید. جدول 7 نتایج مربوط به شاخص­های برازش مدل فوق را نشان می دهد:

جدول 7. شاخص­های برازش عوامل مؤثر بر بهبود نقش گردشگری ورزشی در توسعه روابط صلح­آمیز

نتایج مربوط به شاخص­های برازش پژوهش نشان داد که مقدار مربوط به آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی در همه عوامل، بالاتر از 6/0 می­باشد که حکایت از پایایی مناسب مدل دارد ( بنتلر و همکاران[17]، 1998). همچنین نتایج تحقیق مشخص نمود که میزان روایی همگرا برای تمامی عوامل بالاتر از سطح معیار 4/0 می­باشد که نشان‌دهنده مناسب بودن میزان روایی همگرای تحقیق می­باشد. همچنین روایی واگرا در تحقیق حاضر نیز در قالب ماتریس عوامل در عوامل، مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. همچنین مطابق با شکل 2 تمامی بارهای عاملی مربوط به عوامل تحقیق، بیش از 4/0 می­باشد که نشان‌دهنده مناسب بودن این معیار است.

مقدار به‌دست آمده از  R2 در همه عوامل نشان می‌دهد عامل‌ها با توجه به روابط متغیرها که به‌صورت پیچیده می باشد در این شاخص نیز در سطح متوسطی قرار دارند. نتایج نشان می‌دهد مقادیر در سطح متوسطی برای Q2 معرفی شده است و در همه عوامل، بیشتراز 32/0 به دست آمد که  نشان از مناسب بودن این شاخص دارد.  در نهایت شاخص GOF برابر با 267/0 به‌دست آمد که نشان از برازش متوسط کلی مدل دارد. بدین ترتیب، مشخص گردید که مدل ارائه شده در تحقیق حاضر، از برازش مناسبی برخوردار می ­باشد.

بحث و نتیجه‌گیری

امروزه انتظارات مختلفی از گردشگری در حوزه­های مختلف وجود دارد. بدون شک کارکردهای گردشگری در حوزه­های مختلف از جمله صلح جهانی و روابط صلح­آمیز می­تواند به عنوان یکی از کم دردسرترین نوع اقدامات بین­المللی مورد استفاده قرار گیرد. نمونه­های موردی از استفاده از گردشگری ورزشی جهت تقویت روابط بین‌المللی و کاهش تنش­های سیاسی سبب گردیده است تا امروزه از گردشگری ورزشی به‌عنوان راهکاری مهم در مسیر کاهش تنش­های سیاسی و تقویت روابط صلح­آمیز نام برده شود. پژوهش حاضر نشان داد که جهت بهبود نقش گردشگری ورزشی در توسعه روابط صلح­آمیز در سطح بین‌المللی ­باید عوامل مختلفی شامل امنیت و ایمنی کافی، بسترهای بین­المللی، رویه­های مدیریتی، جنبه­های انسانی، فرهنگ نوع‌دوستی و فعالیت‌های مشترک اعمال گردد. این مسئله نشان‌دهنده اهمیت گردشگری ورزشی و نیاز به برنامه­ریزی جامع و کلان جهت بهره‌گیری از آن در مسیر بهبود روابط صلح‌آمیز می­باشد. تنوع عوامل شناسایی شده همچنین نشان­گر این مهم می باشد که هم اکنون ضعف­های عمده­ای در این زمینه وجود دارد که سبب شده است تا مسیر بهبود نقش گردشگری ورزشی در جهت توسعه روابط صلح‌آمیز را تحت شعاع قرار دهد. توسعه منابع انسانی یکی از عوامل شناسایی‌شده بود که در گردشگری ورزشی نقش کاملا تعیین کننده­ای دارد، چرا که کلیه فعالیت­های صورت گرفته در توسعه گردشگری زیر نظر نیروی انسانی ماهر و توانا انجام خواهد شد. همچنین این شاخص از مهمترین عوامل صلح در جهان است. می­توان گفت که زیر بنای صلح جهانی در دستان منابع انسانی توانمند و آموزش دیده است که بتوانند از کلیه عامل­ها در جهت بهبود صلح جهانی استفاده کنند. ورزش و گردشگری ورزشی نیز می­توانند ملت‌ها را به هم نزدیک کنند و باعث بهبود وضعیت صلح جهانی شوند. یکی دیگر از مواردی که می‌توان به آن اشاره کرد، عامل اقتصادی است که باید مورد توجه قرار گیرد، چرا که اگر منابع مالی مناسب تامین نشود بدون شک نمی­توان ازمنابع موجود مانند منابع طبیعی در بحث ارتقای گردشگری استفاده کرد و این منابع در دوره­های زمانی بدون استفاده خواهند ماند و زندگی ماشینی امروزی باعث از بین رفتن آنها خواهد شد. لذا با تامین منابع مادی لازم از بخش خصوصی و دولتی می­توان گردشگری ورزشی را در جهت بالا رفتن شاخص­های صلح جهانی ارتقا داد و همچنین مانع از بین رفتن منابع موجود نیز  خواهد شد. امروزه انتظارات مختلفی از گردشگری در حوزه­های مختلف وجود دارد. بدون شک کارکردهای گردشگری در حوزه­های مختلف از جمله صلح جهانی و روابط صلح­آمیز می­تواند به عنوان یکی از کم دردسرترین نوع اقدامات بین­المللی مورد استفاده قرار گیرد. نمونه­های موردی از استفاده از گردشگری ورزشی جهت تقویت روابط بین‌المللی و کاهش تنش­های سیاسی سبب گردیده است تا امروزه از گردشگری ورزشی به عنوان راهکاری مهم در مسیر کاهش تنش­های سیاسی و تقویت روابط صلح­آمیز نام برده شود.

بکن و کارمیگنانی[18] (2016) در پژوهش خود اشاره داشتند که جهت ارتقای نقش گردشگری در راستای افزایش صلح جهانی نیازمند توجه به عوامل متنوعی می­باشد. به نظر می­رسد گرشگری ورزشی جهت بازی نمودن نقش کلیدی در جهت ارتقای روابط صلح­آمیز ­باید اصول و استانداردهایی را ایجاد نماید. از این رو، عوامل مختلفی جهت ارتقای سطح کیفی و کمی گردشگری ورزشی جهت شکل­گیری تأثیرات مثبت بر روبط صلح آمیز وجود دارد. این مسئله سبب گردید تا در تحقیق حاضر جهت بهبود نقش گردشگری ورزشی در جهت توسعه روابط صلح‌آمیز عوامل مختلفی شامل امنیت و ایمنی کافی، بسترهای بین‌المللی، رویه‌های مدیریتی، جنبه‌های انسانی، فرهنگ نوع‌دوستی و فعالیت­های مشترک شناسایی گردد. گردشگری نیرویی فوق­العاده برای تغییر است که در بسیاری از کشورها نیرویی برای خوشبختی به حساب می­آید. هزاران بازدیدکننده‌ای که برای گردش می‌آیند، نه تنها پول همراه خود می­آورند، بلکه بر زندگی ساکنان محلی نیز تأثیر می­گذارند (گالدینی^[19]، 2007). به طور کلی گردشگری در حال تبدیل به یکی از سریع­ترین صنایع رو به رشد جهان است و ابزاری برای ایجاد درآمد ملی و از اصلی­ترین ارکان اقتصادی جهان و نیز از مفاهیم، اشکال و ارکان توسعه پایدار قلمداد می­شود (شوکتی و همکاران، 1395). بکن و کارمیگنانی^[20] (2016) در پژوهش خود اشاره داشتند که جهت ارتقای نقش گردشگری در راستای افزایش صلح جهانی نیازمند توجه به عوامل متنوعی می­باشد. به نظر می­رسد گرشگری ورزشی جهت بازی نمودن نقش کلیدی در جهت ارتقای روابط صلح­آمیز ­باید اصول و استانداردهایی را ایجاد نماید. عوامل مختلفی جهت ارتقای سطح کیفی و کمی گردشگری ورزشی جهت شکل­گیری تأثیرات مثبت بر روبط صلح آمیز وجود دارد. این مسئله سبب گردید تا در تحقیق حاضر جهت بهبود نقش گردشگری ورزشی در جهت توسعه روابط صلح‌آمیز عوامل مختلفی شامل امنیت و ایمنی کافی، بسترهای بین‌المللی، رویه های مدیریتی، جنبه های انسانی، فرهنگ نوع‌دوستی و فعالیت­های مشترک شناسایی گردد.

نتایج پژوهش حاضر مشخص نمود که امنیت و ایمنی کافی به‌عنوان عامل زیربنایی در مدل تحقیق خود سبب شکل­گیری سایر عوامل می­گردد. به عبارتی، این مسئله بازگو‌کننده این مهم می­باشد که جهت مدیریت و بهبود عواملی از جمله بسترهای بین‌المللی، رویه‌های مدیریتی، جنبه­های انسانی، فرهنگ نوع‌دوستی و فعالیت­های مشترک، نیاز است تا در مرحله اول امنیت و ایمنی کافی شکل گیرد. در واقع، ایجاد شرایط جهت ارتقای امنیت و ایمنی کافی سبب می­گردد تا بستر جهت بهبود سایر عوامل به وجود آید. این در حالی است که تحقیقات ضد و نقیضی در این مورد وجود دارد. پارت و لیو (2016)  اشاره داشتند که جهت بهبود گردشگری در راستای ارتقای صلح جهانی نیاز است تا بستر مدیریتی مناسبی ایجاد گردد. از طرفی اکسجرالد[21] (2003) و کیم و پیرودکس  (2006) اشاره داشتند که جنبه بین‌المللی گردشگری یکی از مسائل مهم در جهت ارتقای صلح جهانی به واسطه گردشگری می­باشد. به نظر می‌رسد نتایج تحقیق حاضر با نتایج تحقیقات پارت و لیو (2016)، اکسجرالد (2003) و کیم و پیرودکس (2006) ناهمخوان می­باشد. در تفسیر بروز این ناهمخوانی باید گفت که محیط اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی متفاوت در تحقیق حاضر و تحقیقات پارت و لیو (2016)، اکسجرالد (2003) و کیم و پیرودکس (2006) سبب گردیده است تا این ناهمخوانی به وجود آید. به نظر می­رسد در برخی مناطق جغرافیایی از جمله در کشورهای اروپایی، امنیت کافی در روند برگزاری رویدادهای ورزشی و برنامه­های مربوط به گردشگری ورزشی سبب گردیده است تا عامل امنیت و ایمنی کافی به عنوان مسئله‌ای کلیدی مشخص نگردد.

یانگ[22] و همکاران (2019) و فوری[23] و همکاران (2019)، آراس[24] (2017) و بروندونی[25] (2017)  در پژوهش خود مشخص نمودند که امنیت کافی در جهت توسعه گردشگری و دستیابی به اهداف مدنظر از آن تأثیرگذار می­باشد. بدون شک وجود امنیت و ایمنی لازمه اجرای هر برنامه­ای می­باشد. به علت حضور جمع کثیری از افراد در برنامه‌های مربوط به گردشگری ورزشی، بدون شک امنیت و ایمنی امری مهم و ضروری می­باشد. ارتقای امنیت و ایمنی فعالیت­های گردشگری ورزشی سبب می­گردد تا این فعالیت­ها در سطوح مختلف جامع نیز همه گیر شود. به عبارتی، توسعه گردشگری ورزشی نیازمند برخورداری از امنیت و ایمنی کافی در این زمینه می­باشد، چرا که گردشگری توسعه­ای است که در آن توازن و تعامل و حفظ ارزش­ها و کیفیت اخلاقیات و اصول اقتصادی و نیز مزیت­های اقتصادی همه به همراه هم دیده و کوشش می شود تا توسعه‌ای متعادل و همه جانبه جایگزین توسعه صرفا اقتصادی شود (پارت و لیو، 2016). بر این اساس، بسیاری از کشورها با استفاده از این رهیافت توانسته­اند وضعیت خویش را تا حد درخور توجهی بهبود بخشند و به مشکلات اقتصادی خویش از قبیل پایین‌بودن سطح درآمد سرانه، فراوانی بیکاری و کمبود درآمدهای ارزی فائق آیند. بنابراین، گردشگری نیرویی فوق­العاده برای تغییر است که در بسیاری از کشورها نیرویی برای خوشبختی به حساب می­آید. هزاران بازدیدکننده‌ای که برای گردش می آیند، نه تنها پول همراه خود می­آورند، بلکه بر زندگی ساکنان محلی نیز تأثیر می­گذارند (گالدینی، 2007). در جهت بهبود نقش گردشگری ورزشی در توسعه روابط صلح‌آمیز نیز نیاز است تا فعالیت­هایی در این زمینه ایجاد گردد. بدون شک افزایش امنیت و ایمنی این فعالیت­ها سبب می­گردد تا ضمن عادی جلوه دادن شرایط و فضای فعلی، زمینه جهت ارتقای کمیت این برنامه­ها فراهم نماید. به عبارتی، انجام بدون دردسر و مشکل برنامه­های گردشگری ورزشی در راستای توسعه روابط صلح‌آمیز سبب می­گردد تا استمرار این فعالیت­ها را شاهد بود. پرات و لیو (2106) و تیموسی و کیم[26] (2015) در تحقیق خود مشخص نمودند که ارتقای امنیت برنامه­های بهبود روابط صلح‌آمیز در عرصه بین‌المللی سبب می­گردد تا تلاش­هایی بیشتری جهت تدارک و اجرای این برنامه­ها بیشتر گردد.

با توجه به نتایج پژوهش حاضر در راستای اهمیت عوامل ایمنی و امنیت جهت بهبود نقش گردشگری در توسعه روابط صلح آمیز پیشنهاد می­گردد تا با بهره­گیری ارگان­های نظامی و ایجاد ساختار مناسب جهت مدیریت حضور این ارگان­ها، به ارتقای ایمنی و امنیت برنامه­های گردشگری ورزشی اقدام نمود. همچنین پیشنهاد می­گردد تا با ایجاد گروه ­های داوطلبی و استفاده از نظارت ­های مردمی، به ارتقای ایمنی و امنیت برنامه­ های گردشگری ورزشی اقدام نمود. با توجه به نتایج پژوهش حاضر همچنین پیشنهاد می­گردد تا مدیریت و کنترل رفتارها و فعالیت­ های تروریستی در طی انجام فعالیت­های مربوط به گردشگری ورزشی به ارتقای ایمنی و امنیت برنامه ­های گردشگری ورزشی اقدام نمود. همچنین پیشنهاد می­گردد تا بودجه­ ای مناسب جهت ارتقای امنیت و ایمنی برنامه ­های گردشگری ورزشی تخصیص داده شود.