نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترا جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران
2 دانشیار،گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.
3 استادیارگروه مدیریت ورزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
4 استادیار ، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی ، واحد کرج ، دانشگاه آزاد اسلامی ، کرج ، ایران
چکیده
یکی از مهم ترین انحرافات اجتماعی که در محیطهای ورزشی وجود دارد، وندالیسم یا خشونت است. این پژوهش جهت ارائه مدل کیفی عوامل موثر بر وندالیسم با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر، اساتید و اعضای هیئت علمی رشته جامعه‌شناسی ورزشی بودند که به موضوع این تحقیق تسلط داشتند. روش نمونهگیری به‌صورت هدفمند بود و حجم نمونه تا اشباع نظری (15 مصاحبه) ادامه یافت. راهبرد نمونهگیری در بخش کیفی هدفمند و با حداکثر تنوع یا ناهمگونی بود. برای تجزیه‌وتحلیل دادهها، از تحلیل محتوای مصاحبهها و کدگذاری استفاده شد. ابزار تحقیق، مصاحبه باز بود و نتایج بر مبنای سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل گردید. بر اساس نتایج بخش کیفی، در نهایت ۶ شبکه اصلی، ۱۶ مولفه اصلی و ۱۰۶ مفهوم برای مطالعه جامعه‌شناختی عوامل اثرگذاریر وندالیسم در محیطهای ورزش تز طریق تحلیل مصاحبهها شناسایی شد. در نهایت با توجه به پنج قضیه نظری براساس مدل پارادایمی نظریه داده‌بنیاد، عوامل موثر بر وندالیسم با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی ارائه شد که برنامه‌ریزان و دست‌اندرکاران باید در جهت برنامه‌ریزی درست گام بردارند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Qualitative Model for Factors Affecting Vandalism in Sports Environments through A Sociological Approach
نویسندگان [English]
- sara alsadat pourrahmat 1
- zahra Alipour Darvishi 2
- shiva azadfada 3
- shahla hojat 4
1 Sociology PhD student, Research Sciences Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Public Administration, Faculty of Management, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 1. Assistant Professor, Department of Sports Management, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, North Tehran Branch, Tehran, Iran.
4 Assistant Professor, Faculty of Physical Education and Sports Sciences, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
چکیده [English]
One of the most important social deviations in sports environments is vandalism or violence in sports environments.This research is to provide a qualitative model for factors affecting vandalism in sports environments through a sociological approach.The statistical population was professors and faculty members in the field of sports sociology who had mastered the subject of the research.The sampling method was purposeful and the sample volume continued until theoretical saturation.Therefore, the theoretical saturation was achieved with the 15 interviews, and the sampling strategy in the qualitative part was purposeful and with maximum diversity or heterogeneity.Content analysis of interviews and coding were used to analyze the data.The research tool was open interview and the results were analyzed based on three stages of open, central and selective coding.Based on the results of the qualitative part, finally, 6 main networks, 16 main components and 106 concepts were identified for the sociological study of the effective factors of vandalism in sports environments through the analysis of interviews.Finally, according to five theoretical theorems based on the paradigm model of the data foundation theory, the factors affecting vandalism through a sociological approach in sports environments were presented, and these results make the planners and practitioners take steps in the direction of formulating and adjusting the right planning.
کلیدواژه‌ها [English]
- Sports Vandalism
- Sociological Approach and Sports Environments
ارائه مدل کیفی عوامل موثر بر وندالیسم با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی
سارا السادات پوررحمت[1]
زهرا علی‌پور درویشی[2]
شیوا آزادفدا[3]
شهلا حجت[4]
تاریخ دریافت مقاله: 24/4/1401
تاریخ پذیرش مقاله:29/9/1401
مقدمه
برخی از پژوهشگران بر این عقیده‌اند که ورزش آیینه جامعه است و ساختارهای ورزشی، ساختارهای دیگر جامعه مانند ساختار اقتصادی و سیاسی را که مردان از آن سودی می‌برند، منعکس می‌کنند(جدیدی و همکاران، 1400). روابط افراد در جامعه بر نظم و قواعد خاصی استوار است. در حقیقت، زندگی اجتماعی انسان به‌وسیله هنجارها، قوانین و مقررات تداوم می‌یابد. اگرافراد جامعه به قوانین و مقررات و هنجارهای اجتماعی‌ای که رفتار آنها را به‌عنوان مناسب و نامناسب تعریف می‌کنند، مقید نباشند، فعالیت‌های انسان متوقف یا دچار هرج و مرج میشود(مددی و همکاران، 1398). از دیدگاه جامعه‌شناسی انحرافات، انحرافات اجتماعی پیوستاری از رفتار است که هم به تخلف از قانون و هم به تخلف از هنجارهای اجتماعی و فرهنگی بدون قانون‌شکنی رسمی، ارجاع داده میشود. به زعم آسیب‌شناسان اجتماعی، همه صور و انواع نابهنجاری‌ها، کژ رفتاری‌ها، نژندی‌های اجتماعی مانند سرقت، قتل، فحشا، اعتیاد و وندالیسم و نظایر آنچه به عنوان انحراف )کجروی) و چه به عنوان اختلال یا بیماری معلول ناسازگاری‌هایی است که بر روابط فرد و جامعه حاکم است. به دلیل وجود پدیده وندالیسم در کشور قوانینی درباره نحوه مقابله با آن تدوین شده است، اما به نظر می رسد هنوز برنامه و سیاست‌گذاری جدی برای مقابله با این معضل اجتماعی، طراحی و تدوین نشده است(باجولوند و محبی، 1400). به طور کلی وندالیسم را به عنوان یک جرم بزهکارانه که شامل آسیب رساندن و از شکل انداختن اموال متعلق به اشخاص دیگر و یا اموال عمومی میباشد، تعریف می‌کنند (سکاتو و هاینینگ[5]،2005). وندالیسم، یک روش قابل قبول برای افراد در ابراز سرخوردگی، انتقام گرفتن و یا نشان دادن خشم، ایجاد هیجان برای یک وضعیت کسالت بار و یا جلب توجه برای یک موضوع خاص میباشد (گارث ایسو[6]،2007). انواع و گستره تخریبی وندالیسم که امروزه در جامعه دیده میشود، بسیار وسیع و گسترده است. بسیاری از جامعه‌شناسان، وندالیسم را زاده صنعتی شدن جوامع دانسته و آن را در میان نوجوانان و جوانان جستجو می‌کنند. آنها تلاش می‌نمایند تعریف دقیقی از شادی یا اعتراض دسته جمعی ارائه دهند. حوادثی که به دنبال اتفاقی ورزشی یا کسب افتخاری ملی پیش می‌آید یا اعتراضات سیاسی و اجتماعی که به اتفاقی ناگوار منجر می‌گردند و ناراحتی‌هایی که به دنبال ناکامی‌ها و ناگواری‌ها اظهار می‌شوند، همگی نمونه‌ای از واکنش های دسته جمعی است که معمولا به‌عنوان معضلی اجتماعی به آن نگریسته میشود(قربانی و فراهانی، 1399). از طرف دیگر، بسیاری از این افراد به دلیل مقتضیات سنی خود در اماکن ورزشی و استادیوم‌ها حاضر می شوند تا در یک اجتماع غیر قابل کنترل و بزرگتر از خانواده مبادرت به بروز احساسات کنند (رمضان گلینی،1393). از دید جامعه‌شناسی، ورزش و فعالیت بدنی باید پاسخگوی نیاز افراد جامعه و سازنده شخصیت اجتماعی افراد جهت تعامل مثبت با یکدیگر باشد. خشونت و پرخاشگری در صورتی که خارج از ضوابط و مقررات حاکم بر میادین ورزشی صورت پذیرد، به‌عنوان رفتاری کجروانه و دارای کارکرد نامناسب تلقی میشود که بر ساختار نهاد ورزش و سیستم عملکردی آن پیامدهای سوء و منفی می‌گذارند. از این منظر، میتوان خشونت و پرخاشگری را به‌عنوان رفتاری کجروانه که نتیجه کاستی در ترکیب اجزای مختلف تشکیل دهنده رفتار است مورد مطالعه قرار داد (ضامنی و همکاران، 1388).
در مکتب‌های جامعه‌شناسی، سازمان‌ها، ساختارها و نهادهای اجتماعی و فرهنگی به مثابه واقعیت‌های اجتماعی علت رفتارهای آدمی به حساب آمده‌اند و رفتارهای بزهکارانه و وندالیستی را معلول ساختارهای اجتماعی و فرهنگی دانسته‌اند. تحلیل جامعه‌شناسی، مطالعه سیستماتیک رفتار اجتماعی و گروه‌های انسانی است که این تمرکز عمدتا بر تأثیر روابط اجتماعی بر نگرش، رفتار افراد و نحوه ایجاد جوامع و نحوه تغییر آنها میباشد (کولوبا و سورجلال[7]، 2014). از جمله نظریه‌هایی که در سال‌های اخیر توجه جامعه‌شناسان را در تبین و تحلیل مسائل اجتماعی از جمله وندالیسم به خود معطوف نموده است، دیدگاه کارکردگرایی ساختی است که به نقش نظام‌های اجتماعی یا جوامع، اجزا، ساختار یا نهادهای متعددی در یکپارچگی، هماهنگی، ناسازگاری و سلامت کل نظام یا جامعه توجه دارد. بنابراین الگوی نظری مبتنی بر این اصل است که نهادهای اجتماعی بر حسب کارکردهای ضروری شان قابل فهم هستند(باجولوند و محبی، 1400). افزون بر الهام پذیری از این دیدگاه میتوان از الگوی نظریات روانشناسی اجتماعی نیز بهره جست که در تبیینات خود از کژرفتاری و وندالیسم به فراگرد متقابل و تعامل میان عامل رفتار و وضعیت رفتار در مسیر آدمی معتقدند(پسووا و اسملا[8]، 2020). جامعه‌شناسان ضمن توجه به چگونگی مخدوش‌شدن روابط اجتماعی و حالات و خصوصیات وندالیسمی و پرخاشگری فرد در قبال جامعه و ساخت اجتماعی بر بیگانگی و آنومی[9] - به وضعیتی اطلاق میشود که در آن هنجارهای اجتماعی نفوذ خود را بر فرد از دست بدهند- تاکید کرده و احساست فرد نسبت به واقعیات اجتماعی را می‌سنجند (محسنی تبریزی،1383). همچین «نظریه کنترل»[10] به جای تاکید بر انگیزه‌های بزهکارانه و وندالیستی ثابت می‌کند این رفتارها نتیجه فشار پیوندهای عرفی میباشد (کراگر[11]،2007). «تئوری کنترل اجتماعی» نشان می‌دهد که انحرافات و تحریفات با ضعف و تفکیک (از هم پاشیدگی) تعلقات جامعه، به دلیل نبود کنترل، در ارتباط هستند. دورکیم[12] به عنوان یکی از پیش‌ماده‌های تئوری کنترل اجتماعی معتقد است که در صورت که با یک بهم پیوستگی اجتماعی ضعیفی همراه باشد، رفتار افراد، جنایی میشود. تئوری ادوین ساترلند[13] راجع به همنشینی‌های متفاوت براساس این فرضیه است که رفتارهای منحرفانه مثل سایر رفتارهای اجتماعی دیگر از طریق مصاحبت و ارتباط با دیگران فراگرفته میشود. نظریه کوهن نیز این است که افراد منحرف و بزهکار، عقاید و اهداف پذیرش اجتماعی را قبول دارند، اما به دلیل فقدان و عدم‌فرصت‌های کافی برای رسیدن به اهداف مطلوب و قابل قبول اجتماعی، محروم شده‌اند (ترکمن و ساعی،2016). «نظریه افتراقی» نیز اظهار می‌دارد رفتارهای انحرافی از طریق رابطه با آشنایی با روشهای ارتکاب اعمال جنایی، انگیزش‌ها، سائق‌ها و توجیح‌سازی یاد گرفته میشود (ماسون و ویلسون[14]، 1988). بر اساس تئوری‌های فوق میتوان نشان داد که محیطهای ورزشی امکان بروز خشونت و وندالیسم را در سطح اجتماع و ورزش پایین می‌آورد. با توجه به اینکه اکنون به دفعات شاهد تخریب اموال عمومی از سوی تماشاگران، مربیان، ورزشکاران در محیطهای ورزشی بوده ایم، لازم است تا به‌عنوان یک تحقیق امور اجتماعی به بررسی عوامل موثر بر وندالیسم پرداخته و با تعیین علل چنین رفتارهای نابهنجاری راه هایی برای پیشگیری از آن ارائه گردد.
در صورتی که بین اهداف فرهنگی جامعه و ابزارهای نهادی جهت تحقق آنها شکاف ایجاد شود، ثبات اجتماعی دچار اختلال میشود(پسووا و اسملا[15]، 2020). پرخاشگری و خشونت به هم مرتبط هستند، امّا وضعیتهای متفاوتی را به وجود میآورند. پرخاشگری در عرصهی فعالیّتهای ورزشی به شکل ابزاری و بازتابی یا کلامی و فیزیکی تجلی می‌یابد و از سوی افراد حاضر و شرکتکننده در رویدادهای ورزشی در قبال سایر بازیکنان، تماشاگران، مربیان، مقامات ورزشی، عامه مردم و اموال صورت می‌گیرد (کیم و همکاران، 2021). اعمالی همچون دوپینگ، شرط‌بندی، تبانی، خشونت، پرخاشگری و وندالیسم از مهمترین انواع کج‌رفتاری و نابهنجاری است که طی سالیان گذشته تا به امروز در میادین و محیطهای ورزشی رخ داده است. پژوهش ها و تحقیقات انجام شده نشانگر این است که سطح و میزان انحراف به خصوص خشونت در ورزش، بستگی اساسی به سطح و میزان انحراف و خشونت در جامعه دارد. در یک جامعه خشن، سطح عمومی خشونت در فعالیت‌های ورزشی آن جامعه نیز منعکس میشود. بسیاری از جامعه‌شناسان وندالیسم را زاده صنعتی‌شدن جوامع دانسته و آن را در میان نوجوانان و جوانان جستجو می‌کنند. اعمال وندالیسم نیز همانند بسیاری از بزهکاری‌ها، در بین نوجوانان و جوانان شیوع بیشتری دارد. از طرف دیگر، بسیاری از این افراد به دلیل مقتضیات سنی خود در اماکن ورزشی و استادیوم‌ها حاضر می‌شوند تا در یک اجتماع غیر قابل کنترل و بزرگتر از خانواده مبادرت به بروز احساسات کنند (قلی‌نژاد، 1393). کارشناسان علوم اجتماعی بحث می‌کنند که ورزش انعکاسی در کل جامعه می باشد. در نتیجه گفته میشود که ورزش دنیای کوچکی از جامعه بزرگتر است(جدیدی و همکاران، 1400). بررسی رفتارهای ورزشی نشان می‌دهد که برخی از شرکت‌کنندگان و به‌خصوص بازیکنان رفتارهای غیر عادی مانند پرخاشگری نشان می‌دهند و این رفتارها منجر به صدمه روانی به رقیب و خود فرد میشود و همچنین کیفیت بازی را کاهش می‌دهد (پورمالک،2013). از این رو خشم، پرخاشگری و وندالیسم بخش عادی زندگی است که انسان‌ها از ابتدای زمان زندگی با آن مواجه هستند. گاماسگول و آست[16](2016) در تحقیق خود اشاره کردند که پرخاشگری و خشونت می‌تواند در مسابقات ورزشی و بازی‌های ورزشی به علت مشکلات اجتماعی تماشاگران، تماشای مسابقات و نوع ورزش و .... پیدا شود. نیکولسن و هوی[17] (2011) بیان داشتند که عوامل رفتار ضعیف تماشاچیان در ورزش اشاره به سوء استفاده اخلاقی، سوء رفتار عاطفی، خرابکاری، تهاجم به عرصه بازی، ارعاب و تهدید یا خشونت واقعی در یک فعالیت ورزشی یا رویداد ورزشی دارد. جلالی و همکاران (2012) در مطالعه‌ای با عنوان «بررسی خشونت در تماشاگران فوتبال شهر تهران و راه‌های کاهش آن» نشان دادند که حساسیت بازی، فعالیت‌های پرخاشگرانه بازیکنان در طول بازی، کیفیت داوری، سن وضعیت اجتماعی بر روی پرخاشگری تماشاگران تاثیر دارد. آخوندی (1395) الگوی اولیه علل اوباشیگری را شامل مدلی با پنج عامل نگرش تماشاگران و رضایت تماشاگران از برگزارکنندگان مسابقه، درجه هیجان‌پذیری، درجه تعصب ورزشی و پایگاه اقتصادی و اجتماعی تماشاگران می‌داند. بررسی‌هایی پیرامون علل و انگیزه‌های موثر بر اعمال تخریبی و نابهنجار همچون وندالیسم در سطح جهان به انجام رسیده است،اما به رغم انجام این بررسی‌ها و شناخت دلایل و انگیزه‌های موثر بر آن، هنوز هم اینگونه اعمال تخریب‌گرانه به طور گسترده‌ای در حال انجام است. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده است و هر ساله شاهد تکرار اینگونه رفتار ها در محیط های ورزشی بوده و هستیم. پدیده وندالیسم جزئی از آسیب‌های اجتماعی عصر مدرن بوده که منجر به فروپاشی اخلاق در ورزشگاه‌ها و سالن‌های ورزشی شده است. ورزش یکی از فعالیت‌های مورد توجه افراد و عنصری هیجان‌آور است که با تهییج احساسات اجتماعی و بروز خشونت همراه است(آقایی و ملانوروزی، 1397). به موازات تغییر و تحول در عرصه‌های ورزشی وندالیسم چه صورت گروهی و چه به صورت فردی فراگیر شده و منجر به بروز اختلال در سیستم کارکردی روابط اجتماعی و زندگی شهروندی گزدیده است که تجلی آن را میتوان در میان تماشاگران و طرفداران مشاهده کرد. ازین رو، پژوهش حاضر تلاشی است که با هدف کشف، تحلیل و بررسی عوامل موثر بر پدیده وندالیسم در محیطهای ورزشی در بین تماشاگران، ورزشکاران و مربیان تدوین میشود. به همین دلیل و با هدف کشف لایه‌های عمیقی از تجربیات و انگیزه‌های درونی افراد استفاده از روش تحقیق تلفیقی به عنوان روش حاکم بر مسیر تحقیق مدنظر قرار گرفته است. منطق روش‌شناختی حاکم بر بخش کیفی مطالعه حاضر که در حقیقت اصلی‌ترین قسمت آن به شمار می‌رود، روش نظریه زمینهای است که طی آن با استفاده از مصاحبههای عمیق و نیمه‌ساختار‌یافته تلاش میشود اصلی‌ترین عوامل تاثیرگذار بر شکلگیری پدیده وندالیسم در محیطهای ورزشی مورد کندوکاو قرار گیرد. در نتیجه این سوال در ذهن محقق به وجود آمد:
وندالیسم در محیطهای ورزشی تحت تاثیر چه عواملی شکلگیری و توسعه یافته است؟
روش‌شناسی پژوهش
روش انجام این پژوهش کیفی است. راهبرد تحقیق در این مطالعه تحلیل داده‌بنیاد روش اشتراوس و کوربین بود که به‌صورت سیستماتیک انجام گرفت. جامعه آماری این تحقیق شامل اساتید و اعضای هیئت‌علمی در رشته جامعه‌شناسی ورزشی بودند که به موضوع این تحقیق تسلط داشتند. روش نمونهگیری به‌صورت نمونهگیری غیر احتمالی[18]، با انتخاب هدفمند و با حداکثر تنوع یا ناهمگونی بود. نمونهگیری تا رسیدن به کفایت نظری ادامه داشت. وقتی کفایت نظری حاصل شد هیچ نوع داده اضافی نمیتوان یافت که پژوهشگر به وسیله آن بتواند خواص یا ویژگیها (مقولهها) را تدوین کند. به موازاتی که دادههای مشابه جمعآوری شد، از لحاظ تجربی اطمینان حاصل گردید که یک مقوله به کفایت رسیده است (دانایی‌فرد و همکاران،1388). از این رو، تعداد مشارکتکنندگان در مصاحبه 15 نفر بود. برای گردآوری اطلاعات ابتدا ادبیات و پیشینه تحقیق با استفاده از کتب، مجلات، پایاننامههای مربوط، آییننامه و اسناد مرتبط و سایتهای اینترنتی موردبررسی قرار گرفت. پس از تهیه راهنمای مصاحبه به نمونه آماری مراجعه شد و دادههای موردنیاز با استفاده از مصاحبههای باز جمعآوری شد. طول مدت مصاحبهها 60-45 دقیقه بود و مصاحبهها توسط دستگاه ضبط دیجیتالی ثبت شد. قبل از مصاحبه با افراد به منظور حداکثر مشارکت متخصصان و استادان، نامهای همراه با جزئیات اساسی اهداف مطالعه و سؤالها مرتبط با آن توسط E-mail به مشارکتکنندگان ارسال و از آنها جهت ملاقات حضوری درخواست شد. برای تحلیل مصاحبهها از رویکرد ویرایشی[19]، تئوری مبتنی بر داده[20] اشتراوس و کوربین که یکی از رویکردهای تحلیل دادهها در مصاحبههاست استفاده شد (دانایی‌فرد و همکاران،1388).
گفتنی است به جهت مهم بودن مسئله پژوهش و محدودیت احتمالی دادهها، از رویکرد مثلث‌سازی[21] استفاده شد. مثلث سازی به فرایند استفاده از رویکردها و منابع گوناگون جهت جمعآوری اطلاعات در تحقیق اطلاق میشود (اسکینر، ادواردز و کوربت، 2014). با توجه به استفاده از شیوه مثلث‌سازی (استفاده از منابع چندگانه شامل منابع کتابخانه‌ای، گروه کانونی با کارشناسان و مصاحبه با متخصصان) در این تحقیق از موارد منابع متنوع به‌منظور جمعآوری اطلاعات بهره‌گیری شد. علاوه بر این، در پژوهش حاضر جهت سنجش روایی از معیارهای اسکینر، ادواردز و کوربت (2014) که در جدول 1 به آن اشاره‌شده استفاده گردید:
جدول 1: روشهای اطمینان از روایی
|
روش‌ها |
نحوه اجرا در این پژوهش |
|
درگیری طولانی‌مدت |
افزایش حساسیت نظری، مشارکت عملی و ارتباط با مشارکتکنندگان برای ارزیابی برداشت‌های محقق |
|
مشاهده پایدار |
مشارکت عملی محقق و حضور در محیط مشارکت و اکتشاف جزئیات تجارب مشارکتکنندگان |
|
بازرسی مجدد مسیر کسب اطلاعات |
انجام بازرسی ادواری اطلاعات و کدهای به‌دست‌آمده به جهت پیشگیری از سوگیری و اطمینان از صحت، توسط محقق و یک همکار (دانشجوی دکتری) آشنا به موضوع موردپژوهش |
|
چک کردن |
بررسی اطلاعات به‌دست‌آمده به کمک گروه تحقیق و نظرسنجی از مصاحبه‌شوندگان در خصوص نتایج |
|
مثلث‌سازی |
استفاده از منابع متعدد برای جمعآوری دادهها |
|
مقایسه مستمر |
مقایسه دادههای به‌دست‌آمده از منابع موردبررسی با سایر منابع به‌صورت مستمر در تمام طول تحقیق |
برای محاسبه پایایی با روش توافق درون‌موضوعی دو کدگذار، از یک متخصص مدیریت ورزشی که در مراحل انجام پژوهش حضورداشت و از آگاهی مناسب در مورد این پژوهش برخوردار بود، درخواست شد تا به‌عنوان همکار در کدگذاری تحقیق شرکت کند. آموزش‌ها و تکنیک‌های لازم جهت کدگذاری به همکار تحقیق انتقال داده شد. سپس محققان به همراه همکار، به‌عنوان نمونه دو مورد از مصاحبهها را کدگذاری کردند و درصد توافق درون‌موضوعی با استفاده از فرمول زیر محاسبه شد:
در جدول 2که تعداد کل کدهای که به ثبت رسیده است، تعداد کل توافقات بین کدها معادل 41 میباشد. همچنین، پایایی بین کدگذاران برای مصاحبههای انجام‌گرفته در این پژوهش معادل 78 درصد است. لذا با توجه به اینکه میزان پایایی بیشتر از 60 درصد میباشد، قابلیت اعتماد کدگذاریها مورد تأیید است و میتوان گفت که میزان پایایی تحلیل مصاحبه کنونی مناسب میباشد.
جدول 2: محاسبه پایایی
|
ردیف |
شماره مصاحبه |
تعداد کل کدها |
کدهای موردتوافق |
کدهای عدم توافق |
پایایی |
|
|||||
|
1 |
3 |
11 |
4 |
3 |
72/0 |
|
|||||
|
2 |
7 |
13 |
5 |
3 |
76/0 |
|
|||||
|
3 |
14 |
17 |
6 |
4 |
70/0 |
|
|||||
|
|
جمع |
41 |
15 |
9 |
73/0 |
||||||
یافته‌های ژوهش
عوامل علی و زمینهای موثر وندالیسم ورزشی با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی
شکل 1: ماتریس ضریب اهمیت کدهای اولیه بر اساس فرمول شنون(فراوانی)
جدول3: مقولات اصلی، محوری و مفاهیم مربوط به شرایط علی- زمینهای موثر بر وندالیسم با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی
|
مفاهیم |
بعد |
مقوله |
نوع مقوله |
|
خشم و تنفر نسبت به اجتماع،ز بین رفتن همبستگی ورزش و جامعه،تغییر نحوه زندگی، قرار گرفتن در میان انبوه تماشاگران ، جامعه‌پذیری غلط، مشارکت و تعلق به گروه‌های ورزشی، ختلاف نظر با نظام سیاسی کشور، ز دست دادن هویت اجتماعی و فرهنگی، توسعه فناوری و گشترش دامنه شهرنشینی، عدم‌تعلق به جامعه، |
جامعه |
نهادهای موثر در جامعه‌پذیری
|
شرایط علی |
|
مشاهده رفتار وندالیسمی و درگیری در مدرسه، شرایط نا مطلوب آموزشی |
آموزش و پرورش |
||
|
درامد پایین خانواده، عدم‌رابطه خوب با والدین، تنبیه بدنی در خانواده و محیط های اجتماعی، والدین بی سواد و یا کم سواد، فقدان نظارت موثر والدین بر رفتار فرزندان، نابسامانی خانوادگی، طلاق والدین، سابقه اختلافات شدید خانوادگی، سابقه اعتیاد در خانواده، سابقه کیفری اعضاء خانواده، میزان درآمد خانوار، میزان بالای اختلافات خانوادگی، کنترل و نظارت خانواده، تنش در خانواده، خانواده‌های از هم گسیخته، والدین سردگم و مردد، شرایط نامطلوب محیط خانه، برخورداری از والذین بی بند و بار و سهل انگار، محیط خانواده، عدم‌استفاده مناسب از توانمندی‌های نهادهای نیرومند اجتماعی، خانواده‌های غیر منضبط، تحصیلات والدین |
خانواده |
||
|
وابستگی به گروه‌های کژ رفتار و وندال، بحران‌ها و وقایع زندگی، گروه‌های همبازی و همسالان، خودنمایی در گروه دوستان، رویج زندگی مبتنی بر روابط رسمی و بی‌روح همراه با فردگرایی مفرط، سابقه اخراج شدن از محل کار، مصاحبت با افراد بزهکار، |
عوامل محیطی |
زیست‌شناختی |
|
|
ترکیب کروزومی و ژنتیکی ساختمان بدن، رقابت سرسختانه و فردگرایی افراطی، نحوه گذراندن اوقات فراغت، سابقه نزاع و کتک کاری، زادیهایی که در فعالیت‌های روزانه خود از آن برخوردارند، تحارب دوران کودکی، تجربه های نخستین دوران کودکی افراد، شرایط رشد و تربیت فرد در خانواده، عدم برخورداری از موفقیت‌های تحصیلی افراد، تخلیه هیجان‌ها و اضطراب های دوره جوانی، |
عوامل فردی |
||
|
ساختار ارزش‌ها و هنجارهای حاکم بر جامعه و محیطهای ورزشی، هنجار ها و ارزشهای ورزشی، توهین و تحقیر رقیب، اورهای کلیشه‌ای شکل‌گرفته درباره کیفیت داوری، سرودها و شعارهای طرفداران تیمها، ماهیت ناآگاهی از جرم بودن عمل وندالیسم، تاثیر منفی الگوهای ورزشی در محیطهای ورزشی، |
هنجارها و ارزشهای حاکم بر محیط ورزشی |
ساختار ارزش ها و هنجار های حاکم بر جامعه و محیطهای ورزشی |
شرایط زمینهای |
|
عدم اعتقاد به ارزشهای اخلاقی و هنجارهای فرهنگی، اعتقاد به باورهای دینی، دگرگونی ساختی در جامعه، کشاکش میان اخلاق، رسوم ، ارزش‌ها و منافع گروه‌های اجتماعی، انحرافات و ناهنجاریهای اجتماعی، خصومت‌های دیرینه قومی و قبیله‌ای، فرقه‌گرایی و تقابل‌های طبقاتی و دینی، احساس نارضایتی و بی‌ارزشی، حساس بی هنجاری، بدیل تخریب و روشهای مخرب در بین افراد جامعه به ارزش |
ارزشهای محوری اجتماعی |
با توجه به فراوانی مشاهده شده کدهای اولیه برای کلیه مصاحبهها مقوله محوری خاواده از زیر مقولات مقوله اصلی نهاد های موثر بر جامعه‌پذیری با ضریب اهمیت و فوانی 34 بار تکرار بیشترین ضریب اهمیت و مقولات محوری آموزش و پرورش و هنجارها و ارزشهای ورزشی با 5 بار تکرار کمترین ضریب اهمیت را از نظر فراوانی و تکرار کد به خود اختصاص می‌دهد.
عوامل مداخلهگر موثر وندالیسم ورزشی با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی
شکل 2: ماتریس شنون شرایط مداخلهگر موثر بر وندالیسم با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی
جدول 4: مقولات اصلی، محوری و مفاهیم مربوط به شرایط مداخله‌ای موثر بر وندالیسم ورزشی با رویکرد جامعه‌شناختی
|
مفاهیم |
بعد |
مقوله |
نوع مقوله |
|
درک قضاوت غیر منصفانه داور، پنالتی یا آفساید به سود یا زیان تیم مورد علاقه در بازی فوتبال، واکنش بازیکنان داخل زمین نسبت به تصمیم‌گیری‌های داور، عدم سازگاری انتظارات ورزشی و وسایل تحقق آنها، کیفیت داوری، وجود اشخاص سازمان‌‌یافته با عنوان لیدرها |
عوامل فنی |
عوامل مدیریتی و فنی
|
شرایط مداخلهگر |
|
فرافکنی رفتار و گفتار از سوی مدیران ورزشی، سوءمدیریت در باشگاه‌های ورزشی، عدم توجه کافی کارگزاران ورزش، امنه انتظارات در قبال مجازاتی که به رفتار پرخاشجویانه تعلق می‌گیرد، ضعف در ایجاد نظام شفاف، قانونگرا و پاسخگو از سوی نهاد های ناظر، رهیافت امنیتی و عقیدتی دولت در اداره ورزش، ابزاری بودن ورزش در دست نهادهای حکومتی، دولتی و حکومتی‌بودن ورزش، وجود بی عدالتی‌ها در ورزش، درونی‌نشدن فرهنگ ورزشی در محیطهای ورزشی، عدم مجازات کیفری و حقوقی مناسب، |
عوامل مدیریتی |
||
|
فضای مشتنج داخلی تیم محبوب، خطای بازیکنان تیم حریف روی بازیکنان تیم مورد علاقه، رفتارهای نا بهنجار بازیکنان تیمها، رفتار احساسی مربیان تیمها، رفتارهای نابهنجار لیدرها، رفتار پرخاشگرانه الگوهای ورزشی در میادین ورزشی |
رفتارهای غیرحرفهای |
عوامل بیرونی |
|
|
ماهیت ورزش به‌عنوان ابزار کنترل تخلیه هیجانی، ساختار و ماهیت خشونت‌آمیزِنوع ورزش، |
ماهیت ورزش |
||
|
عدم وجود نشاط اجتماعی، تغییرات سریع اجتماعی، ملی گرایی و تکثر قومی، نمایش دور از انتظار و ضعیف بازیکنان تیم مورد علاقه در هنگام مسابقه، استنباط از قضاوت نادرستِ داورعلیهِ تیم مورد علاقه، آرایش ظاهری بازیکنان تیمها، تقلید از رفتار ورزشکاران مشهور و پرحاشیه، نا امیدی افراد از تیم های محبوبشان در کسب نتیجه، تمایلات روز افزون انسان ها، |
امیال و انگیزه‌ها |
|
|
|
پایگاه اقتصادی و اجتماعی، احساس محرومیت نسبی، تضاد طبقاتی، محل سکونت نامناسب، اختلاف و تبعیض‌های اقتصادی و اجتماعی، عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به صورت زنجیری به هم پیوسته، نابرابری اقتصادی و اجتماعی، احساس درماندگی |
- |
وضعیت اجتماعی و اقتصادی |
یافته‌های جدول و ماتریس شنون مربوط به شرایط مداخله‌ای موثر بر وندالیسم ورزشی با رویکرد جامعه‌شناختی نشان می‌دهد سه مقوله اصلی عوامل مدیریتی و فنی، عوامل بیرونی و وضعیت اجتماعی-اقتصادی و شش مقوله محوری عوامل فنی(ضریب اهمیت 6)، عوامل مدیریتی( ضریب فراوانی 13)، رفتار غیر حرفه‌ای(ضریب اهمیت 10)، ماهیت ورزش(ضریب فراوانی 3) و امیال و انگیزه‌ها(ضریب فراوانی 11) احصا گردید.
شرایط بستر موثر (پدیده محوری) بر وندالیسم ورزشی با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی
شکل 3: ماتریس ضریب اهمیت شنون شرایط بستر موثر بر وندالیسم ورزشی با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی
در ماتریس فوق نشان داده شده است که 4 مقوله محوری برای شرایط بستر موثر بر وندالیسم ورزشی احصا گردیده است که در این میان عامل ها و شرایط وضعیتی با ضریب اهمیت 32 بیشترین و عامل رسانه با ضریب فراوانی 5 کمترین ضرایب فراوانی و اهمیت را در بین مقولات محوری در بر داشته است. جدول 4-7 بیانگر مفاهیم این مقولات محوری می باشد.
جدول5: مقولات محوری و مفاهیم شرایط بستر موثر بر وندالیسم ورزشی با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی
|
مفاهیم |
بعد |
نوع مقوله |
|
نمایش فیلم های تخریب‌کننده و پرخاشگرانه، وضعیت تحصیلی افراد، لاقه مندی به تفریحات هیجانی، طرد اجتماعی، زمان برگزاری مسابقه، شرایط فیزیکی محل برگزاری مسابقه، همیت و حساسیت نتیجه مسابقه، مکانیسم‌های برقراری روابط اجتماعی بین تماشاگران و طرفداران تیم، سیستم کنترل اجتماعی و مدیریت ورزشگاههای محل برگزاری مسابقات، شیوه‌های برقراری ارتباطات آموزشی، فرهنگی و ورزشی از جانب باشگاه، رواج استفاده از شبکه‌های ماهواره‌ای، عدم توانایی احقاق آزادانه حقوق توسط تماشاگران، عدم اطمینان تماشاگران به بازیکنان و داوران در پی دستور حاکمیت، عدم‌اطمینان عمومی مردم به ارکان تصمیم گیرنده ورزش در فدراسیون‌ها، ستفاده از مشروبات الکلی و مواد مخدر، عدم توفیق و ناکامی برای حضور در ورزشگاه، جایگاه تیم های مورد علاقه در رده بندی مسابقات قهرمانی، ایجاد مزاحمت و دردسر در محله، سابقه رفتار مجرمانه، خاستگاه طبقاتی پایین، رفتار های بزهکارانه، رفتار ورزشکاران تیم مقابل،حساسیت رقابت، بازی های پر تنش، خستگی در محیط های ورزشی، |
عامل ها و شرایط وضعیتی |
شرایط بستر |
|
خستگی در محیط های ورزشی، عوامل ایجاد کننده نازضایتی در ورزشگاه ها، قرار گرفتن تحت تاثیر فضا و جو اجتماعی، یفیت پایین خدمات، مکانیسم ناسالم محیط ورزش، عدم وجود فضای کافی برای ابراز عقیده تماشاچیان، نحوه ورود و خروج به ورزشگاه، عدم دسترسی به تسهیلات و امکانات رفاهی و خدماتی |
خدمات محیط های ورزشی |
|
|
اخبار تحریک کننده رسانه های مجازی و نشریات، عملکرد رسانه ها به ویژه مطبوعات مورد علاقه طرفداران ، رواج ادبیات لمپنی و ارائه مطالب با ارزش خبری و تحلیلی سطح پایین؛ رواج ادبیات لمپنی و ارائه مطالب با ارزش خبری و تحلیلی سطح پایین، |
عامل رسانه |
|
|
ناکامی در رسیدن به اهداف و تمایلات، احساس از خود بیگانگی انسان ها، عقده های روانی و امیال سرکوب شده، تمایل به دیده شدن افراد، جلب توجه زیاد در انسان ها، احساس انزوای اجتماعی، خشم حاصل از شکست و ناکامی باشگاه های محبوب، شکست و ناکامی تیم محبوب همراه با احساس اجحاف، بیکاری و تقویت بروز رفتارهای انتقام جویانه از مسئولان ورزشی، تفاوت های شخصیتی افراد در محیط های ورزشی، امیال سرکوب شده، سرخوردگی و ناتوانی در به‌دست آوردن حقوق فردی، شخصیت پرخاشگر، بی‌ثبات، ضد جامعه، نامطمئن، خصوصیت کینه‌جو، ناآرام، کنجکاو، انتقام‌جو، ناشکیبا، عدم احساس رضایت از خود و زندگی، احساس عدم توانمندی در انجام کارهای بزرگ، میزان افسردگی در افراد، ناکامی‌های فردی و جمعی و محرومیت‌های فرهنگی، وجود حس پیروزی در تماشاگران فوتبال، تسری قمار و شرط بندی ذهنی در تماشاگران، سرخوردگی ناشی از عدم اقدام عملی، حساسیت های ناشی از قمارهای ذهنی کلانتر، احساس جانشینی تماشاگران به جای بازیکنان و شرکت کنندگان، آستانه تحمل افراد در رویارویی و مواجهه با ناکامی، حرکات و اعمال خشونت‌آمیز و پرخاشجویانه بازیکنان در هنگام بازی، رها شدن انرژی عقده‌های سرکوفته خانوادگی و اجتماعی، احساس ظلم ، ستم و احساس اجحاف، احساس عدم موفقیت در کار، خشونت ، خستگی ، تخلیه هیجانی |
روان شناختی |
راهبردهای مقابله با وندالیسم ورزشی با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی
شکل 4:ماتریس شنون راهبردهای وندالیسم ورزشی با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی
همانطور که در ماتریس شنون مربوط به راهبردهای وندالیسم ورزشی مشاهده میگردد راهبردهای نهاد های اجتماعی و ورزشی با ضریب اهمیت 44 و راهبردهای مدیریتی و حکومتی با ضریب اهمیت 39 و در مجموع راهبردهای وندالیسم ورزشی با ضریب فراوانی و اهمیت 83 از مصاحبه های انجام شده احصاء و اکتشاف گردید. جدول زیر بیانگر مقولات و مفاهیم مربوط به راهبردها می باشد.
جدول6:مقولات محوری و مفاهیم راهبردی مقابله با ومدالیسم با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی
|
نوع مقوله |
بعد |
مفاهیم |
|
راهبردهای مقابله با وندالیسم ورزشی |
راهبردهای نخاد های اجتماعی و ورزشی |
توجه به امر آموزش و تبلیغ، پیرامون موضوع تخریب گرایی و وندالیسم، ندیشیدن تدابیر روان شناختی در راستای اصلاح رفتار های ضد اجتماع، آموزش هوادارن در راستای اصلاح رفتار های ضد اجتماعی، افزایش مسئولیت پذیری های اجتماعی در افراد، هیه برنامه های ورزشی تلویزیون در انتقال ارزش های اخلاقی، توجه به به ارزش های اخلاقی در آموزش و پرورش و دانشگاه ها، تلاش الگوهای ورزشی و سلبریتی ها جهت پیشگیری از وندالیسم، تاکید بر رفتار های مطلوب توسط مربیان و ورزشکاران، اکید کانون های هواداری جهت سالم سازی ورزشگاه ها، تلاش رسانه در تقویت هنجارهای مثبت و بالندگی افکار عمومی، سرمایه گذاری با هدف توسعه فرهنگ و ایجاد شرایط متناسب با ارزشهای، افزایش نظارت و کنترل اجتماعی با حضور بانوان و خانواده ها در ورزش، توسعه فرهنگ ورزش در محیط های ورزشی، مدیریت صحیح بخش فرهنگی نهادهای ورزشی، آموزش مربیان، بازیکنان، لیدرها در کنترل هیجانات، کنترل هیجانات مربیان ، بازیکنان و لیدرها، پایبندی خانواد ها به اصول و ارزش ها، آموزش بروز هیجانات مثبت در سنین پایه، اطلاع‌رسانی درباره علل، نتایج و تبعات فردی و اجتماعی وندالیسم، افزایش مشارکت و مسوولیت‌پذیری اجتماعی، شناخت بافت اجتماعی و جر‌م‌شناسی در سطح محلات و مناطق شهر، توجه به امر پژوهش در فرهنگ، توجه کافی به مقوله ی مسئولیت و تعهد اجتماعی در ورزش، جدی گرفتن مشارکت عملی و مدنی هواداران در قالب تشکلها، مک به حفظ انگاره ها و مدیریت تنشها، کمک به انسجام و همبستگی اجتماعی، مبارزه با خشونتِ نوظهور وندالیسم و همکاری های پویا، گسترده و ثمربخش، رائه الگوهای مهارتی به ورزشکاران جهت موفقیت و جلوگیری از خشونت، متعهد شدن ورزشکار به خود کنترلی رفتارهای پرخاشگرانه، خلق راهبردهایی برای کنترل پرخاشگری در ورزش، آموزش مدیریت استرس به افراد در خانواده و مدارس، تغییر و اصلاح اعمال پرخاشگرانه و آموزش رفتارهای مناسب، |
|
راهبردهای مدیریتی و حکومتی |
ببهبود استاندارد های محیط های ورزشی، برنامه ریزی برای ایجاد انگیزه جهت حضور در رویداد های ورزشی، افزایش تدابیر امنیتی در ورزشگاه ها، بازسازی سریع فضاها پس از تخریب، استفاده از مصالح و لوازم با کیفیت جهت عدم تخریب سریع، افزایش انگیزه مالکیت عمومی در بین افراد در ارتباط با فضاهای، تخصیص اعتبارات لازم در خصوص سالم سازی ورزشگاه ها، به کارگیری تکنیک های فنی مناسب در ساخت اماکن ورزشی، افزایش کمیت و کیفیت مراکز تفریحی، برنامه ریزی مسئولان ورزشی جهت ارتقاء ارزش های اخلاقی در محیط ها، ایجاد اعتماد و باور عمومی نسبت به فعالیت های مدیران ورزشی، نصب تابلوهای راهنما به منظور آگاه نمودن افراد خاطی از جرایم مربوطه، ساختارمند کردن استفاده از اماکن ورزشی، ارائه خدمات رفاهی برای هواداران در محیط های ورزشی، کیفیت طراحی محیط های ورزشی به عنوان یک اصل در پیشگیری از وندالی، تعزیر و محکومیت، فزایش کارناوال های شادی در کشور، افزایش مکان های تخلیه هیجانی در جامعه، تصویب قانون پرداخت خسارات توسط وندال ها، برنامه ریزی صحیح برای پر کردن اوقات فراغت، ارائه تسهیلات برای استفاده اقشار مختلف از مجموعه های ورزشی، نظارت با ابزار مکانیکی نظیر دوربین های مدار بسته، عزم جدی مسوولان و تصمیم گیران و مدیران ورزشی، اهبردهای مدیریتی و حکومتی\برنامه‌ریزی مدیریتی، سیاست‌های کلان برای ارائه برخی خدمات دائمی یا متناوب، یجاد مکانیسمی موثر در فوتبال ایران برای دخالت عمومی هواداران د، راهبردهای مدیریتی و حکومتی\خصوصی سازی ورزش، اعتماد سازی در افکار عمومی از سوی مسئولین، فروکاستن امر فرهنگی و اجتماعی به امر امنیتی، رویکرد واکنشی کارگزاران ورزش به مسائل فرهنگی، اتخاذ راهبرد فرهنگی در عرصه ی ورزش، شناخت عوامل اجتماعی موثر در بروز این گونه رفتار ها با بیان راهکار، اشتغال، امکان تحصیل برای جوانان در جامعه |
پیامدهای وندالیسم ورزشی با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی
شکل 5:ماتریس شنون پیامد های وندالیسم ورزشی با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی
نتایج مربوط به ماتریس شنون نشان داد که جهار مقوله محوری پیامدهای زیرساختی، فرهنگی، آرمانی و اجتماعی برای پدیده وندالیسم ورزشی احصا گردید که در مجموع ضریب فروانی 30 برای مقوله اصلی پیامدهای وندالیسم ورزشی در محیطهای ورزشی احصا گردید. و در این میان پیامدهای زیر ساختی با ضریب فراوانی 11 بیشترین تکرار و پیامد های آزمانی با ضریب فراوانی 4 با کمترین فراوانی اکتشاف شدند. جدول زیر مفاهیم مربوط به مقولات محوری را نشان می‌دهد:
جدول7: مقولات و مفاهیم پیامدهای پیدایش وندالیسم ورزشی با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی
|
مفاهیم |
بعد |
نوع مقوله |
|
آسیب های شهری، ایجاد خسارت های مالی و غیر مالی، یجاد خسارت برای دولت، خریب و نابودی زیر ساخت ها در ورزش، به خطر انداختن سلامت و امنیت محیط های ورزشی، تخریب اموال عمومی، آثار جبران ناپذیر برای محیط های ورزشی جامعه، تحمیل هزینه های بالا بر ورزش و جامعه، تأخیر در اجرای پروژهای جدید و امکانات بهتر، |
پیامد های زیر ساختی |
پیامد های وندالیسم ورزشی |
|
هادینه شدن رفتار های بزهکارانه،ترویچ خشونت در محیط های ورزشی، ایجاد احساس نا امنی و اختلال در منظر و سیمای محیط های ورزشی، دامن زدن به ناهنجاریهای اخلاقی در فضای ورزش از سوی مدیران، وپینگ، شرط بندی، تبانی، تعصبات قومی و نژادگرایانه ، لگو پذیری نامناسب برای کودکان و نوجوانان، |
پیامد های فرهنگی |
|
|
از بین رفتن رسالت اصلی ورزش در جامعه، دوری از اهداف رقابتی ورزش، شکلگیری وضعیتی آنومیک در ورزش کشور، تن دادن به برخی اقدامات تحت فشار سازمانهای بینالمللی مانند AFC، |
پیامدهای آرمانی |
|
|
ممانعت از رشد مسئل اجتماعی، ایجاد مشکلات مهم و بزرگ برای جامعه، مختل کردن نظام خدمات رسانی، مجروح شدن تماشاگران و بازیکنان فوتبال، خشونتی که، توسعه جامعه مدرن در تقابل با سنت، روابط اجتماعی و من، اجتماعی\تشویش افکار عمومی، کاهش همبستگی و وحدت، خسارات هنگفتی بر بودجه عمومی ، وخسارات فراوانی بر سرمایه های ملی |
پیامدهای اجتماعی |
|
مدل وندالیسم با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی
در انتها و به منظور ترسیم مدل نهایی تحقیق و پس از استخراج و اکتشاف مقولات اصلی، محوری، مفاهیم با توجه به الگوی ارائه‌شده که بر مبنای الگوی مکتب اشتراوس و کوربین طراحی گشته است، مدل تحلیلی جامعه‌شناختی وندالیسم در محیط های ورزشی به شکل زیر میباشد:
شکل1: مدل نهایی تحلیل جامعه‌شناختی وندالیسم در محیطهای ورزشی
بحث و نتیجه‌گیری
این پژوهش جهت ارائه مدل کیفی عوامل موثر بر وندالیسم با رویکرد جامعه‌شناختی در محیطهای ورزشی انجام شد و نتایج در ۲ قسمت مدل پارادایمی و مدل ساختاری بحث گردید. در تحقیق حاضر به توسعه مدل وندالیسم ورزشی پرداخته شد که روابط مؤلفه‌ها و مقولهها با دادههای فرآیند تحقیق در آن به تصویر کشیده شده‌اند. برای ارائه مدل پارادایمی در این پژوهش از روش تئوری برخاسته از داده استفاده شد. در کنار نمونهگیری تئوریکی و جمعآوری دادهها، فرایند کدگذاری باز انجام گرفت. کدگذاری باز شناسایی و نام‌گذاری طبقه‌بندی دادهها را شامل میشود. کدگذاری باز جزئی از تهدید است که با تحلیل دقیق دادهها، نام‌گذاری و طبقه‌بندی کردن دادهها انجام میشود. برای طبقه‌بندی دقیق مفاهیم در مقولهها باید به هر مفهوم بعد از شکسته شدن برچسبی بخورد و دادههای خام به وسیله بررسی دقیق متن مصاحبهها و یادداشت‌های زمینهای مفهوم‌سازی شود. دادههای جمع‌آوری‌شده از مصاحبه‌شوندگان کدگذاری میشود تا به شکل راحت‌تری شباهت و تفاوت‌ها شناسایی شوند. درحالی‌که کدگذاری باز دادهها را به مقوله‌های مختلف تفکیک می‌کند، کدگذاری محوری مقولهها و زیر مقوله‌های آن را با توجه به مشخصه‌ها و ابعاد آنها به یکدیگر مرتبط می‌سازد. برای کشف نحوه ارتباط مقولهها با یکدیگر محقق از پارادایم استفاده می‌کند.
در میان مفاهیم احصا شده و کدهای اولیه با توجه به ماتریس شنون به خطر انداختن سلامت و امنیت محیطهای ورزشی و تحمیل هزینه‌های بالا بر ورزش و جامعه با بشترین تکرار از سوی خبرگان به عنوان شاهص‌های با تکرار بیشتر معرفی گریدند. از سوی دیگر؛ مصاحبه شونده (2) بیان کرده است آسیب‌های شهری، ایجاد خسارت‌های مالی و غیر مالی، ایجاد خسارت برای دولت، تخریب و نابودی زیر ساخت‌ها در ورزش، به خطر انداختن سلامت و امنیت محیطهای ورزشی، تخریب اموال عمومی، آثار جبران‌ناپذیر برای محیطهای ورزشی جامعه، تحمیل هزینه‌های بالا بر ورزش و جامعه، تأخیر در اجرای پروژهای جدید و امکانات بهتر وقتی تماشاچیان عصبی هستند بسیار به چشم می‌آید. مصاحبه‌شونده (4) بیان کرده است در برنامه‌ریزی برای آموزش باید به اینکه قرار از نتیجش چه استفاده ای بشه توجه کرد .مصاحبه شونده (3) بیان کرده است بازیکنان و لیدرها، پایبندی خانواده‌ها به اصول و ارزش‌ها، آموزش بروز هیجانات مثبت در سنین پایه، اطلاع‌رسانی درباره علل، نتایج و تبعات فردی و اجتماعی وندالیسم، افزایش مشارکت و مسوولیت‌پذیری اجتماعی، شناخت بافت اجتماعی و جر‌م‌شناسی در سطح محلات و مناطق شهر، توجه به امر پژوهش در فرهنگ، توجه کافی به مقوله مسئولیت و تعهد اجتماعی در ورزش، جدی گرفتن مشارکت عملی و مدنی هواداران در قالب تشکلها، کمک به حفظ انگارهها و مدیریت تنشها، کمک به انسجام و همبستگی اجتماعی، مبارزه با خشونتِ نوظهور وندالیسم و همکاری‌های پویا، گسترده و ثمربخش، ارائه الگوهای مهارتی به ورزشکاران جهت موفقیت و جلوگیری از خشونت، متعهد شدن ورزشکار به خود کنترلی رفتارهای پرخاشگرانه، خلق راهبردهایی برای کنترل پرخاشگری در ورزش، آموزش مدیریت استرس به افراد در خانواده و مدارس، تغییر و اصلاح اعمال پرخاشگرانه و آموزش رفتارهای مناسب باید توجه شود. مصاحبه شونده (5) بیان کرده است بهبود استانداردهای محیطهای ورزشی، برنامه‌ریزی برای ایجاد انگیزه جهت حضور در رویدادهای ورزشی، افزایش تدابیر امنیتی در ورزشگاه‌ها، بازسازی سریع فضاها پس از تخریب، استفاده از مصالح و لوازم با کیفیت جهت عدم تخریب سریع، افزایش انگیزه مالکیت عمومی در بین افراد در مورد فضاهای، تخصیص اعتبارات لازم در حوزه سالم‌سازی ورزشگاه‌ها، به کارگیری تکنیک‌های فنی مناسب در ساخت اماکن ورزشی، افزایش کمیت و کیفیت مراکز تفریحی، برنامه‌ریزی مسئولان ورزشی جهت ارتقای ارزشهای اخلاقی در محیط‌ها، ایجاد اعتماد و باور عمومی نسبت به فعالیت‌های مدیران ورزشی، نصب تابلوهای راهنما به منظور آگاه نمودن افراد خاطی از جرائم مربوطه، ساختارمند کردن استفاده از اماکن ورزشی، ارائه خدمات رفاهی برای هواداران در محیطهای ورزشی، کیفیت طراحی محیطهای ورزشی. مصاحبه شونده (3) بیان کرده است به عنوان یک اصل در پیشگیری از وندالی، تعزیر و محکومیت، فزایش کارناوال‌های شادی در کشور، افزایش مکان‌های تخلیه هیجانی در جامعه، تصویب قانون پرداخت خسارات توسط وندال‌ها، برنامه‌ریزی صحیح برای پر کردن اوقات فراغت، ارائه تسهیلات برای استفاده اقشار مختلف از مجموعه‌های ورزشی، نظارت با ابزار مکانیکی نظیر دوربین های مدار بسته، عزم جدی مسوولان و تصمیم‌گیران و مدیران ورزشی، راهبردهای مدیریتی و حکومتی/برنامه‌ریزی مدیریتی، سیاست‌های کلان برای ارائه برخی خدمات دائمی یا متناوب، یجاد مکانیسمی موثر در فوتبال ایران برای دخالت عمومی هواداران د، راهبردهای مدیریتی و حکومتی/خصوصی‌سازی ورزش، اعتماد سازی در افکار عمومی از سوی مسئولان، فروکاستن امر فرهنگی و اجتماعی به امر امنیتی، رویکرد واکنشی کارگزاران ورزش به مسائل فرهنگی دراری اهمیت است. مصاحبه‌شونده (1) بیان کرده است احساس از خود بیگانگی انسان‌ها، عقده‌های روانی و امیال سرکوب شده، تمایل به دیده شدن افراد، جلب توجه زیاد در انسان‌ها، احساس انزوای اجتماعی، خشم حاصل از شکست و ناکامی باشگاه‌های محبوب، شکست و ناکامی تیم محبوب همراه با احساس اجحاف، بیکاری و تقویت بروز رفتارهای انتقام جویانه از مسئولان ورزشی، تفاوت‌های شخصیتی افراد در محیطهای ورزشی، امیال سرکوب شده. مصاحبه‌شونده (2) ، سرخوردگی و ناتوانی در به‌دست آوردن حقوق فردی، شخصیت پرخاشگر، بی‌ثبات، ضد جامعه، نامطمئن، خصوصیت کینه‌جو، ناآرام، کنجکاو، انتقام‌جو، ناشکیبا، عدم احساس رضایت از خود و زندگی، احساس عدم توانمندی در انجام کارهای بزرگ، میزان افسردگی در افراد، ناکامی‌های فردی و جمعی و محرومیت‌های فرهنگی، وجود حس پیروزی در تماشاگران فوتبال، تسری قمار و شرط بندی ذهنی در تماشاگران، سرخوردگی ناشی از عدم اقدام عملی، حساسیت های ناشی از قمارهای ذهنی کلانتر، احساس جانشینی تماشاگران به جای بازیکنان و شرکت‌کنندگان، آستانه تحمل افراد در رویارویی و مواجهه با ناکامی، حرکات و اعمال خشونت‌آمیز و پرخاشجویانه بازیکنان در هنگام بازی، رها شدن انرژی عقده‌های سرکوفته خانوادگی و اجتماعی، احساس ظلم ، ستم و احساس اجحاف، احساس عدم موفقیت در کار، خشونت، خستگی، تخلیه هیجانی اشاره کرده است. مصاحبه‌شونده (6) خستگی در محیط های ورزشی، عوامل ایجاد کننده نازضایتی در ورزشگاه‌ها، قرار گرفتن تحت تاثیر فضا و جو اجتماعی، یفیت پایین خدمات، مکانیسم ناسالم محیط ورزش، عدم وجود فضای کافی برای ابراز عقیده تماشاچیان، نحوه ورود و خروج به ورزشگاه، عدم دسترسی به تسهیلات و امکانات رفاهی و خدماتی. مصاحبه‌شونده (7) نمایش فیلم‌های تخریب‌کننده و پرخاشگرانه، وضعیت تحصیلی افراد، علاقه مندی به تفریحات هیجانی، طرد اجتماعی، زمان برگزاری مسابقه، شرایط فیزیکی محل برگزاری مسابقه، اهمیت و حساسیت نتیجه مسابقه، مکانیسم‌های برقراری روابط اجتماعی بین تماشاگران و طرفداران تیم، سیستم کنترل اجتماعی و مدیریت ورزشگاههای محل برگزاری مسابقات، شیوه‌های برقراری ارتباطات آموزشی، فرهنگی و ورزشی از جانب باشگاه. مصاحبه‌شونده (3) ، رواج استفاده از شبکه‌های ماهواره‌ای، عدم توانایی احقاق آزادانه حقوق توسط تماشاگران، عدم اطمینان تماشاگران به بازیکنان و داوران در پی دستور حاکمیت، عدم اطمینان عمومی مردم به ارکان تصمیم‌گیرنده ورزش در فدراسیون‌ها، استفاده از مشروبات الکلی و مواد مخدر، عدم‌توفیق و ناکامی برای حضور در ورزشگاه. مصاحبه شونده (5) جایگاه تیم‌های مورد علاقه در رده‌بندی مسابقات قهرمانی، ایجاد مزاحمت و دردسر در محله، سابقه رفتار مجرمانه، خاستگاه طبقاتی پایین، رفتارهای بزهکارانه، رفتار ورزشکاران تیم مقابل،حساسیت رقابت، بازی‌های پر تنش، خستگی در محیطهای ورزشی اشاره کرده است. مصاحبه‌شونده (4) بیان کرده است عواملی مانندخشم و تنفر نسبت به اجتماع،ز بین رفتن همبستگی ورزش و جامعه،تغییر نحوه زندگی،قرار گرفتن در میان انبوه تماشاگران ، جامعه‌پذیری غلط، مشارکت و تعلق به گروه‌های ورزشی، ختلاف نظر با نظام سیاسی کشور، از دست دادن هویت اجتماعی و فرهنگی، توسعه فناوری و گشترش دامنه شهرنشینی، عدم تعلق به جامعه در رفتارهای خشونت‌آمیز تاثیر دارد. مصاحبه شونده (3) بیان کرده کسانی که رفتارهای مخرب دارند معمولا دارای سابقه اعتیاد در خانواده، سابقه کیفری اعضای خانواده، میزان درآمد خانوار، میزان بالای اختلافات خانوادگی، کنترل و نظارت خانواده، تنش در خانواده، خانواده های از هم گسیخته، والدین سردگم و مردد، شرایط نامطلوب محیط خانه، برخورداری از والذین بی بند و بار و سهل انگار، محیط خانواده، عدم استفاده مناسب از توانمندی‌های نهادهای نیرومند اجتماعی می‌باشند. مصاحبه‌شونده (7) بیان کرده است راهکار زیاد است، ولی نمیتوان تاثیر این عوامل را نادیده گرفت. فضای متشنج داخلی تیم محبوب، خطای بازیکنان تیم حریف روی بازیکنان تیم مورد علاقه، رفتارهای نا بهنجار بازیکنان تیمها، رفتار احساسی مربیان تیمها، رفتارهای نابهنجار لیدرها، رفتار پرخاشگرانه الگوهای ورزشی در میادین ورزشی. مصاحبه‌شونده (4) بیان کرده است رفتارهای مخرب نتایج اجتماعی و فردی زیادی را به همراه دارد.
بر اساس مدل پارادایمی میتوان اینگونه بیان کرد عوامل مؤثر وندالیسم ورزشی عبارت‌اند از: نهادهای موثر در جامعه‌پذیری شامل جامعه، آموزش و پرورش و خانواده، زیست‌شناختی شامل عوامل محیطی و فردی و ساختار ارزش‌ها و هنجارهای حاکم بر جامعه و محیطهای ورزشی شامل هنجارها و ارزشهای محوری که بر وندالیسم ورزشی به عنوان متغیر علی تاثیر می‌گذارد. علاوه بر آن، عوامل اجتماعی و اقتصادی، انیال و انگیزه و نوع ورزش و رفتارهای غیرحرفهای که ابعاد عوامل بیرونی هستند به عنوان مداخلهگر و عامل روانشناختی، رسانه و خدمات محیط ورزشی ، عامل‌ها و شرایط وضعی به عنوان بستر بر وندالیسم ورزشی تاثیر دارد. بر اساس نوع وندالیسم ورزشی راهبردهای مدیریتی و اجتماعی و ورزشی اتخاذ میشود که نتایج زیر ساختی، فرهنگی، آرمانی و اجتماعی در پی دارد. پس از تهیه مدل پارادایمی برای افزایش اعتبار مدل به‌این‌ترتیب عمل شد که مدل پارادایمی در اختیار خبرگان دانشگاهی آشنا با دوره‌های آموزشی و روش تئوری برخاسته از داده قرار گرفت. خبرگان اعم از خبرگان شناخته‌شده داخلی و خارجی بودند که از طریق ایمیل مدل پارادایمی و فرایند تدوین آن را دریافت کردند. از خبرگان خواسته شد که در مورد فرایند تدوین مدل و مدل نهایی نظرات خود را ارائه دهند که بیشتر آنها مدل را تأیید کردند و بعضی از آنها نظرات اصلاحی نیز داشتند که در فرآیندی رفت و برگشتی اصلاحات اعمال شد و نظر نهایی خبره گرفته شد. در همین مرحله فرایند تحقیق نیز با تعدادی از خبرگان روش تحقیق به اشتراک گذاشته شد که تأیید فرآیند تحقیق نیز از خبرگان این حوزه گرفته شد. در تحقیق حاضر به توسعه مدل پارادایمی تحقیق پرداخته شد که روابط مؤلفه‌ها و مقولهها با دادههای فرآیند تحقیق در آن به تصویر کشیده میشود. بدیهی است برخی از پژوهش‌ها با انجام این مرحله که همانا تعیین گزاره‌ها و یا فرضیات تحقیق است، به پایان می‌رسد و کار آزمون فرضیات و روابط بین گزاره‌ها را به تحقیقات دیگری واگذار می‌نمایند. نوع روابط میان معیارها و زیرمعیارها نیز با توجه به کدگذاری انتخابی صورت گرفته در قالب ارائه قضایای نظری ارائه گردید. بنابراین با توجه به مرحله کیفی طراحی الگو، الگوی مفهومی تحقیق بیانگر چگونگی ارتباط معیارهاست و فرضیه‌های تحقیق امکان آزمون الگوی طراحی‌شده با رویکرد کمی را فراهم می‌کنند.
منابع
- احمدی، عزت‌الله؛ عدلی‌پور، صمد و پورجبار آخونی، فریبا. (1397)، «مطالعه رفتارهای وندالیستی دانشجویان و برخی از عوامل مرتبط با آن (مورد مطالعه: دانشگاه شرید مدنی آذربایجان)». پژوهش‌های روانشناختی اجتماعی. دوره 8 ،ش 29 ،صص77-94.
- اسماعیلی، محمدرضا؛ بابادی، پرویز و آفرینش خاکی، اکبر. (1400). «مقایسه اثر ورزش در خشونت بزهکاران ورزشکار و غیر ورزشکار». مدیریت ارتقای سلامت. 10(2 )، صص 87-97.
- آقایی، مجید و ملانوروزی، کیوان. (1397). «تحلیل جرم‌شناختی تئوری ناکامی – پرخاشگری در خشونت تماشاگران فوتبال». مطالعات روانشناسی ورزشی. ش 26، صص 151-166.
- انوشه، مرتضی؛ آقامحسنی فشمی، علی و موسوی نقابی، سیدمجتبی. (1397). «تدوین مدل راهبردهای پیشگیری از رفتارهای وندالیستی مبتنی بر رویکرد بازاریابی اجتماعی». مطالعات جامعه‌شناختی شهری. دوره 8 ،ش 29 ،صص171-190.
- باجولوند، علی و محبی، رضا. (1400). «بررسی و شناخت فاکتورهای موثر در کنترل رفتارهای وندالیستی تماشاگران با بهره‌گیری از مولفه‌های دلبستگی به مکان». دومین کنفرانس بینالمللی فناوری‌های نوین در مهندسی معماری و شهرسازی ایران. تهران. https://civilica.com/doc/1237724
- جدیدی، سعید؛ لبیبی، محمدمهدی و قدیمی، بهرام. (1400). «جامعه‌شناسی مولفه‌های هویت و تاثیر آن بر سلامت و ورزش همگانی (مورد مطالعه: منطقه 14 شهر تهران)». علوم پزشکی رازی (مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران). دوره 28(2)، صص 93-103.
- دعاگویان، داوود؛ عبدالرحمانی، رضا و پرویزی، غلامرضا. (1399). «نقش رسانه‌ها در بروز پرخاشگری مسابقات ورزشی فوتبال». مطالعات فرهنگی اجتماعی المپیک. دوره 1(2)، صص 45-65.
- رضائی، فاطمه و زر، عبدالصالح. (1400). «بررسی ارتباط بین وضعیت فعالیت‌بدنی و ورزش با ابعاد سلامت اجتماعی سربازان». علوم مراقبتی نظامی. دوره8(1)، صص 45-53.
- عباسی، بهاره؛ نظری، رسول و صفاری، مرجان. (1400). «راهبردها و پیامدهای ورزش شهروندی سلامت‌محور در کلان شهرهای ایران: مطالعه کیفی (تحلیل محتوا)». مدیریت ارتقای سلامت. دوره 10(2)، صص 33-43.
- غرایاق زندی، آتنا و حومنیان شریف‌آبادی، داوود. (1400). «اثر صفات سه‌گانه تاریک شخصیت بر پرخاشگری مربیان و ورزشکاران». علوم روانشناختی. دوره 20، ش 102، صص 879-887.
- قربانی قهفرخی، لیلا؛ فراهانی، مرجان و کشاورز، لقمان. (1399). «تحلیل عوامل محیطی و سازمانی موثر بر بروز پرخاشگری و خشونت تماشاچیان مسابقات والیبال ایران». پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی. دوره 8، ش4(32)، صص 25-37.
- نجدسمیعی، متین؛ صفانیا، علی محمد؛ نقشبندی، سیدصلاح الدین؛ فراهانی، ابوالفضل و نیک بخش، رضا. (1400). «ارائه چارچوب مفهومی و مدل های code-subcode برای عوامل موثر بر مدیریت جنجال در ورزش (مورد مطالعاتی: رشته ورزشی هندبال)». علوم پزشکی رازی (مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران). دوره 28(2)، صص 68-80.
- هارونی، طاهره؛ ضرابیان، محمدکاظم و موسوی، اشرف‌السادات. (1398). «اثربخشی آموزش مدیریت خشم بر تاب‌آوری، سخت‌رویی و سلامت عمومی دانش‌آموزان دختر هنرستانی». روان پزشکی و روانشناسی بالینی ایران. جلد25، ش4، صص 368-383.
- صدرمحمدی، حسین و انصاری، حمید. (1396). «عوامل موثر بربروز وندالیسم در ورزش فوتبال در ایران». سومین کنفرانس سراسری پژوهش‌های نوین در حقوق و علوم اجتماعی.تهران.https://civilica.com/doc/729215
- احمدی، علی و بابایی، خدیجه. (1399). وندالیسم در ورزش. چاپ اول، جهاد دانشگاهی واحد استان قزوین.
- بابادی، پرویز؛ اسماعیلی، محمد رضا . آفرینش خاکی، اکبر. (1397). «تحلیل جامعه‌شناختی ارتباط بین ورزش‌های گروهی وکاهش خشونت در زندانیان (مورد مطالعه:استان خوزستان)». پنجمین همایش ملی علوم ورزشی و تربیت‌بدنی ایران.تهران.https://civilica.com/doc/903986
- حیدری، رضا و میلانی، علیرضا. (1399). «تحلیلی بر رویکردهای نظریه‌ای پدیده وندالیسم در فوتبال (چالش‌ها و راهکارهای کیفری)». مطالعات فرهنگی اجتماعی المپیک. دوره 1، ش 4 - شماره پیاپی 4، صص 127-161.
- مددی، فریبا؛ قدیمی، بهرام و آزادفدا، شیوا. (1398). «شرکت زنان در فعالیت‌های ورزشی منتخب و روحیه وندالیستی». جامعه‌شناسی و مدیریت سبک زندگی. دوره 5، ش 13 - شماره پیاپی 13، صص 255-285.
- Brohm, J. (2020). “Psychoanalysis put to the test of sport”. Cliniques méditerranéennes, no 101(1), 51-63. https://www.cairn.info/journalcliniques-mediterraneennes-2020-1-page-51.htm.
- Hazar, Z., Polat, E., & Hazar, S. (2018). “Evaluation of Different Variables of Agression Levels of Physical Education and Sports School and Educational Faculty Students”. Turkish Journal of Sport and Exercise, 20(3), 318-323. doi: 10.15314/tsed.478082.
- Korobeynikov, G., Cynarski, W. J., Mytskan, B., Dutchak, M., Korobeynikova, L., Nikonorov, D., & Korobeinikova, I. (2019). “The psychophysiological state of athletes with different levels of aggression. Ido Movement for Culture”. Journal of Martial Arts Anthropology, 19(1S), 62-66.
- Menaker, Brian E.; McGranahan, Devan A.; and Sheptak, Richard D. Jr. (2019). “Game Day Alters Crime Pattern in the Vicinity of Sport Venues in Cleveland, OH”. Journal of Sport Safety and Security, Vol. 4 : No. 1 , Article 1.Available at: https://aquila.usm.edu/jsss/vol4/iss1/1
- Pačesová, P., & Šmela, P. (2020). “Aggression and anxiety trait level of young male contact and noncontact athletes”. Acta Gymnica, 50(1), 9-15.
- Schmid, J., Olsen, M., & Moen, F. (2020). “Unique associations between sports coaches' personality and the coach-athlete working alliance. International”. Journal of Coaching Science, 14(2).
- Zhao, X., Tang, J (2018). “Crime in Urban Areas: A Data Mining Perspective”. arXiv e-print: 1804-8159. https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2018arXiv180408159Z.
- Lewicki, R.J., Bies, R.J., Sheppard, P.H. (2018). Dishonesty as deviance: Typology of workplace.
- Espelage D. (2015). “Data needs for emerging research issues in bully and violence prevention: Strengths and limitations of the national center for educational statistics data sets”. Journal of AERA Open. 1 (1): 1-7. https://doi.org/10.1177/2332858415604147.
)