نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، دانشکده تربیت‌بدنی و علوم‌ورزشی، واحد آیت‌الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران

2 استادیار مدیریت ورزشی دانشگاه پیام نور

3 گروه مدیریت ورزشی، موسسه آموزش عالی غیر دولتی غیر انتفاعی شفق تنکابن، تنکابن، ایران.

4 گروه مدیریت ورزشی، واحد آیت آلله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران

چکیده

هدف این پژوهش، بررسی نقش ورزش قهرمانی در ایجاد برندملی و تصویر‌سازی مثبت از کشور ایران در جهان بود. پژوهش حاضر بر مبنای جستجوی داده، دارای ماهیت کیفی و مبتنی بر نظریه داده‌بنیاد و از نوع پژوهش‌های کاربردی است. جامعه آماری پژوهش را اعضای هیئت علمی‌دانشگاه در گروه مدیریت ورزشی و بازرایابی، مدیران وزارت ورزش و جوانان و کمیته‌ ملی المپیک، ورزشکاران نخبه و مربیان فعال در عرصه ورزش قهرمانی به تعداد 15 نفر تشکیل می‌دادند. مصاحبه با نمونه آماری به‌صورت هدفمند بود. براساس نتایج تحلیل داده‌های کیفی حاصل از مصاحبه، ارائه مدل نهایی شامل ابعاد ورزشی (4کد محوری)، ابعاد عملکردی (3کد محوری)، ابعاد اجتماعی (2کدمحوری)، ابعاد بازاریابی (2کدمحوری)، ابعاد دولتی (2کد محوری)، ابعاد رسانه‌ای (2کد محوری) و ابعاد گردشگری (2کدمحوری) است.
باتوجه به نمایان‌شدن تاثیر همکاری دستگاه دیپلماسی و دستگاه ورزش در تنظیم تفاهم‌نامه‌های بین‌المللی ورزشی در توسعه تصویرسازی مثبت از کشور پیشنهاد می‌شود هر کدام از سازمان‌های مربوطه در شناسایی حدود اختیارات خود، کمک و همکاری در پیشبرد امور و عقد تفاعم‌نامه‌های بیشتر با سایر کشورهای دنیا در جهت توسعه تصویرسازی مثبت از کشور بیش از پیش فعالیت نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The qualitative role of Elite Sports in Creating a National Brand and a Positive Image of Iran in the World

نویسندگان [English]

  • mohammadreza gholamzadeh 1
  • Nasrolah Mohamadi 2
  • Azim Salahi Kojour 3
  • Farshad Emami 4

1 PhD Student in Sports Management, Faculty of Physical Education and Sports Sciences, Ayatollah Amoly Branch, Islamic Azad University, Amol, Iran

2 Assistant Professor of sports management Payme Noor university

3 Department of Sports Management, non-profit non-governmental higher education institution shafaq Tonekabon, Tonekabon, Iran.

4 Department of Physical Education and Sport Science, Ayatollah Amoli Branch, Azad University, Amol, Iran

چکیده [English]

The research is to investigate the role of Elite Sport in creating a national brand and positive image of Iran in the world. It is based on data search and has a qualitative nature and is based on data base theory and is of the type of applied research. The statistical population was 15 members of the academic faculty of the university in the department of sports management and marketing, directors of the Ministry of Sports and Youth and the National Olympic Committee, elite athletes and coaches active in the field of championship sports. The interview with the statistical sample was selected purposefully.
Based on the results of the analysis of the qualitative data obtained from the interview, the presentation of the final model includes: sports dimensions (4 core codes), performance dimensions (3 core codes), social dimensions (2 core codes), marketing dimensions (2 core codes), government dimensions (2 core codes), Media dimensions (2-axis codes) are tourism dimensions (2-axis codes). Therefore, considering the effect of the cooperation between the diplomatic system and the sports system in setting up international sports agreements in developing a positive image of the country, it is suggested that each of the relevant organizations identify the limits of their authority, help and cooperate in moving forward and enter into more agreements with other countries of the world should work more to develop a positive image of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Development of Elite sport
  • Positive image
  • National Brand
  • Sport

مدل کیفی نقش ورزش قهرمانی در ایجاد برند ملی و تصویرسازی مثبت از کشور ایران در جهان

محمدرضا غلام‌زاده[1]

 نصراله محمدی[2]

 عظیم صلاحی کجور[3]

 فرشاد امامی[4]

           
10.22034/ssys.2023.3090.3248

تاریخ دریافت مقاله: 18/09/1402

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله: 02/10/1402

مقدمه

در طول سال‌ها، «برند» و «برندینگ» چنان در ادبیات و گفتمان استراتژی کسب‌وکار فراگیر شده‌اند، به‌نظر می‌رسد که همه چیز، حتی همه، به تنهایی به یک برند تبدیل شده‌اند (بستوس و لوی[5]، 2012)، فراتر از محصولات و خدمات معمولی، افرادی مانند کریستیانو رونالدو، مایکل جوردن و لبرون جیمز، تیم‌های ورزشی مانند یوونتوس، منچستریونایتد و لوس آنجلس لیکرز، و همچنین کشورهایی نظیر چین، قطر و سایر کشورهای اروپایی به نظر به صورت افراطی، وارد حوزه برندسازی شده‌اند (میرزا، 2016؛ ریشلیو[6]، 2014).

به گفته زبردست و همکاران (1399)، برندسازی منطقه‌ای به عنوان وسیله‌ای برای دستیابی به مزیت رقابتی به منظور افزایش سرمایه‌گذاری داخلی و گردشگری و همچنین برای ارتقای تصویر شهر، توسعه جامعه و شناخت تصویر منطقه‌ای در نظر گرفته می‌شود (ویگنیر[7]، 2017)، به طور کلی، استراتژی‌های مختلفی برای بازاریابی، برندسازی، موقعیت‌یابی، تغییر موقعیت و بازسازی هر منطقه یا کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد (گریکس و هولیهان[8]، 2012)که همه این تکنیک‌ها سه هدف اصلی را دنبال می‌کنند: ایجاد آگاهی از برند، تأثیرگذاری بر تصویر مکان در ذهن مصرف‌کنندگان، و ارتقای مکان به گروه‌های هدف مختلف (آنهولت[9]، 2009) که این امر برای تضمین موفقیت، همکاری و مشارکت همه سهامداران در منطقه، اعم از دولتی و خصوصی، ضروری است (نای[10]، 2016) برندسازی منطقه‌ای دیدگاهی گسترده و عمیق در مورد روابط بین یک مکان و محیط اطراف آن ارائه می‌دهد (بلاتر[11]، 2012) از این رو، مکان‌ها یا حوزه‌های منطقه‌ای، که منظور ما شهرها و کشورها است، خود را به عنوان برند در صحنه جهانی تعریف، تثبیت و تبلیغ می‌کنند (آیتکن و کامپلو[12]، 2011). به عنوان نمونه، شهر برلین سالانه 5 میلیون یورو برای بازاریابی خود از طریق استراتژی برندسازی مکان خرج می‌کند، با این حال، تعدادی از محققین نشان می‌دهند که این رشته از فقدان وضوح مفهومی، تعاریف متفاوت و یک پایه نظری ضعیف رنج می‌برد، به این معنی که به طیف بسیار وسیعی از موضوعات تحقیقاتی نیازمند است(زنکر[13]، 2014).

به طورکلی برند ملی بر توسعه قدرت فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در جهان اثرگذار است، همچنین بر خلق وضعیت مثبت برای اعمال فعالیت‌های اقتصادی، دیپلماتی و سیاسی آن کشور با سایر کشورهای رقیب نیز اثربخش است، لذا برندینگ ملی می‌تواند به صورت برنامه‌های چند مرحله‌ای اجرا شود که بر اساس جست‌و‌جو، اعمال و ارائه‌ی پیشنهادهای ارزشی، خاص و کم‌نظیر شکوفا شود، حاصل برنامه‌های برندینگ موفق برای کشور، پذیرش و تمایز آن از سایر کشورهای رقیب و نقاط مختلف جهان است که مزایای افزایش صادرات، حجم فروش، تمایل بیشتر در امر سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، توسعه‌ی صنعت گردشگری و تسهیل روابط دیپلماتیک خواهد شد‌‌، البته آداب و رسوم، علم و هنر و خرده فرهنگ‌ها برای اغلب کشورهای جهان جذابت بیشتری دارد درنهایت محققین، دانشمندان، دانشجویان و سایر افراد این کشور حائز اهمیت خواهد بود (دومازت[14]، 2012). هدف غایی برندسازی ملی ایجاد یک شرایط متمایز، خاص و جذاب است که می‌تواند شنیداری و هم قابلیت دیداری داشته باشد و به وسیله سایر کشورها در شرایط مختلف درک شود، چرا که برند ملی ِقابلیت درک، نشانگر یک وحدت جمعی می‌باشد (سان و تانگ[15]، 2021). در حالی که زمینه‌ها و بسترهای مختلف مانند معماری، دیپلماسی، غذاشناسی، جغرافیا و تاریخ می‌توانند، استراتژی برندسازی مکان را تغذیه کنند، ورزش به یک اهرم مهم برای بسیاری از حوزه‌های قضایی تبدیل شده است، ورزش نقش مهمی در شکل دادن به تصاویر یک مکان دارد. ماهیت جهانی آن، پویایی و دیده شدن ورزش، علاقه رسانه‌ای که ایجاد می‌کند، و درک بیشتر از زندگی سالم مرتبط با فعالیت بدنی برخی از عواملی هستند که این اهمیت را توضیح می‌دهند (استایلیدیس[16]، 2022)، بنابراین، ورزش یک اهرم مهم برای بسیاری از مناطق بوده است (یانگ و همکاران[17]، 2020). در واقع، نه تنها ورزش رقابتی و حرفه‌ای، بلکه انواع ورزش‌ها در سطوح رقابتی مختلف می‌توانند در فرآیندهای برندسازی مکان مهم باشند (ژیااودونگ[18]، 2011)، این به دلیل طنین احساسی ورزش، توانایی آن در برقراری گفتگو با مخاطبان زیاد، امکان ایجاد پیوند و اعتماد با ورزشکاران، گردشگران، کارآفرینان، سرمایه‌گذاران و ساکنان می‌باشد (دوس‌سانتوس و کامپو، 2014؛ هرشتاین و برگر، 2013؛ ​​تاکس[19]، 2015). در سال‌های اخیر، برندسازی مکان، به طور کلی و به طور خاص، برندسازی مکان از طریق ورزش جایگزین یا حداقل مکمل چیزی شده است که قبلاً به عنوان «برندسازی دیپلماسی» شناخته می‌شد، بنابراین، بازاریابی "برند ملی" در جهانی که از نظر اقتصادی یکپارچه شده است، ارزش فزاینده‌ای پیدا کرده است، بارزترین نمونه از این رویکرد ورزش محور، قطر است که هدف آن سرمایه‌گذاری از ورزش از طریق برگزاری رویدادهای ورزشی بزرگ (جام جهانی 2022)، سرمایه‌گذاری در باشگاه‌های ورزشی خارجی (پاری سن ژرمن) ​​و جذب بازیکنان ستاره مانند ام‌باپه، نیمار و غیره است (ریشلیو[20]، 2018).

برگزاری رویدادهای بزرگ ورزشی به طور بالقوه فرصت‌هایی را برای قدرت‌های نوظهور فراهم می‌کند تا حتی در مواردی که دارای ویژگی‌های سیاسی داخلی غیرجذاب باشند، جذابیت ایجاد کنند، شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد بعد بین‌المللی موفقیت ورزشی، چه تیم‌های ملی و چه نمایندگان ملی در خارج از کشور باشد یا برگزاری یک رویداد بزرگ ورزشی، عرصه‌ای است که در آن سیاست‌ها و ترویج وجهه ملی انجام می‌شود، از نظر خارجی دولت‌ها به دنبال جذب دیگران از طریق فعالیت‌هایی هستند که تصویر مطلوب ایجاد می‌کند و درک بین مخاطبان خارجی را افزایش می‌دهد، بنابراین مزیت کلیدی یک رویداد بزرگ ورزشی این است که دولت میزبان می‌تواند جذابیت آنها را به اشتراک بگذارد از طریق ارزش‌های فرهنگی مشترک با ورزش اعمال می‌شود (تابرنر و جونکا[21]، 2021)، درنهایت با توجه به ادبیات حوزه برندسازی ملی مشاهده شد که الگوی جامع از نقش ورزش قهرمانی در ایجاد برند ملی و تصویر سازی مثبت از کشور ایران در جهان وجود ندارد. درنهایت برآن شدیم تا با پیشبرد تحقیق به سؤال‌های اصلی این پژوهش پاسخی بدهیم: به همین دلیل، سؤال اصلی پزوهش حاضر این است که مدل نقش ورزش قهرمانی در ایجاد برند ملی و تصویر سازی مثبت از کشور ایران در جهان چگونه است؟ لذا برآن شدیم گام کوچکی در جهت پیشبرد تحقیق در زمینه مذکور برداریم.

 

روش

پژوهش  حاضر بر مبنای جستجوی داده، دارای ماهیت کیفی و مبتنی بر نظریه داده­بنیاد[22] است. هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی نقش ورزش قهرمانی در ایجاد برند ملی و تصویر سازی مثبت از کشور ایران در جهان می‌باشد. لذا پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های کاربردی است جامعه آماری پژوهش شامل: اعضای هیئت علمی‌دانشگاه در گروه مدیریت ورزشی، کارشناسان وزارت ورزش و جوانان، اعضای هیئت رئیسه فدراسیون‌های ورزشی و کمیته‌ ملی المپیک، ورزشکاران نخبه و مربیان فعال در عرصه ورزش قهرمانی، بازاریاب‌های ورزشی، مدیران، کارشناسان اداره کل تربیت بدنی ورزش؛ در مجموع به تعداد 15 نفر انتخاب شدند. در گزینش نمونه­های آماری از افرادی استفاده شد که با موضوع مورد مطالعه پژوهش ارتباط مستقیمی داشتند، بدین صورت که ابتدا سئوالات اصلی پژوهش پرسیده و در پایان نیز از مصاحبه‌شوندگان با سئوال باز مانند فکر می‌کنید مطلبی هست که به آن در این حوزه نپرداخته‌اید؟ خاتمه می‌یافت. مدت زمان مصاحبه بین 40 الی 100 دقیقه بود که در پژوهش حاضر میانگین مصاحبه با نمونه‎ها 60 دقیقه بود. ذکر این نکته ضروری است که به منظور ثبت اطلاعات حاصل از مصاحبه‌ها، علاوه بر نکته‌برداری، از دستگاه ویژه ضبط صدا نیز استفاده گردید. به دلیل مسائل اخلاقی، قبل از شروع هر مصاحبه، برای ضبط گفتگو از مصاحبه‎شوندگان اجازه گرفته می‌شد. مصاحبه در مکان مورد توافق مصاحبه‌شونده بود. تعداد 4 نفر از مصاحبه شوندگان به شکل هدفمند و با توجه به شناخت تیم پژوهش و مطالعه و بررسی مقالات و پژوهش‌های علمی و تعداد 11 نفر هم به شیوه گلوله برفی و با معرفی گروه اول انتخاب شدند. برای هر یک از مشارکت‌کنندگان بعد از هماهنگی زمان مصاحبه، به منظور حداکثر استفاده از اطلاعات صاحب نظران و آشنایی با کلیت موضوع و جوانب آن، نامه‌ای همراه با جزئیات و اهداف اصلی پژوهش و سئوالات مرتبط با آن توسط پست الکترونیکی یا شبکه‌های اجتماعی به مصاحبه‎شوندگان ارسال شد تا با مطالعه و آمادگی ذهنی بیشتر در مصاحبه پاسخگوی سئوالات پژوهشگر باشند. البته تغییرات لازم در سئوالات برای هر یک از مصاحبه شوندگان قبل و حتی حین گفتگو و با توجه به شرایط مصاحبه انجام می‌شد، در نهایت به منظور کشف جنبه‌های خاص و عمیق‌تر از پیشران‌های مدیریت کیفیت جامع، مصاحبه­ها به صورت نیمه­ساختاریافته و تا اشباع نظری (مصاحبه شماره 15) انجام شد. مراحل کدگذاری توسط نرم افزار مکس­کیودا [23]2020 صورت گرفت، لذا ضمن تعیین پدیده­محوری، کدها و مقالات استخراج شده در قالب کدباز، کدمحوری و کدگزینشی جایگذاری شدند (دانایی‌فرد و امامی، 1392)، در ارتباط با بررسی روایی پژوهش چهار معیار مقبولیت، انتقال­پذیری، تایید­پذیری و قابلیت اطمینان در پژوهش حاضر بررسی و تایید شدند؛ بدین منظور برای اعتبار از منابع موجود، ارسال متن مصاحبه، کدهای استخراج­شده برای برخی از شرکت­کنندگان در پژوهش ارسال و از نظرات آنان استفاده شد. به منظور انتقال­پذیری، از طریق مستندسازی برای دیگر محققین، گزارش جمعیت­شناختی، تجربه نمونه­ها و گزارش محیط پژوهش استفاده شد. به منظور قابلیت اعتماد، از درصد توافق بین دوکدگذار استفاده شد و درصد توافق طبق جدول زیر 84% گزارش شد.

 

.= درصد پایایی

جدول 1. نتایج بررسی پایایی دو کدگذار

شماره مصاحبه

تعداد کل کدها

تعداد توافقات

تعداد عدم توافقات

درصد پایایی

3

38

16

7

21/84%

6

34

14

6

35/82%

12

39

17

8

17/87%

کل

111

47

21

57/84%

 

یافته­­ها

در جدول (2) اطلاعات جمعیت­شناختی افراد مصاحبه­شونده نشان داده شده است.

جدول2. اطلاعات جمعیت­شناختی مشارکت کنندگان در پژوهش

ردیف

نوع فعالیت

سن

جنسیت

حیطه و گرایش

حوزه فعالیت

اجرایی

دانشگاهی

P1

استاد دانشگاه

43

زن

مدیریت ورزشی

*

*

P2

استاد دانشگاه

38

مرد

مدیریت بازاریابی

*

*

P3

استاد دانشگاه

41

زن

روابط بین‌الملل

 

*

P4

استاد دانشگاه

50

مرد

رسانه و ارتباطات

 

*

P5

استاد دانشگاه

54

مرد

مدیریرت ورزشی

*

*

P6

استاد دانشگاه

52

مرد

روابط بین‌الملل

*

*

P7

مدیر ورزشی (وزارت ورزش ورزش و جوانان)

49

مرد

مدیریت ورزشی

*

*

P8

مدیر ورزشی (وزارت ورزش ورزش و جوانان)

40

مرد

مدیریت ورزشی

*

*

P9

مدیر ورزشی (وزارت ورزش ورزش و جوانان)

35

مرد

مدیریت ورزشی

*

 

P10

مدیر اجرایی (کمیته ملی المپیک)

42

مرد

مدیریت ورزشی

*

*

P11

مدیر اجرایی (کمیته ملی المپیک)

37

مرد

فیزیولوژی ورزشی

*

 

P12

مربی اسبق تیم‌های ملی

45

مرد

فیزیولوژی ورزشی

*

 

P13

مربی اسبق تیم‌های ملی

50

زن

آسیب‌شناسی ورزشی

*

 

P14

ورزشکار فعال در سطح قهرمانی

23

مرد

فیزیولوژی ورزش

*

 

P15

ورزشکار فعال در سطح قهرمانی

26

مرد

مدیریت ورزشی

*

 

 

همچنین در ادامه نتایج حاصل از مصاحبات صورت گرفته در غالب کدهای باز، محوری و گزینشی در جدول ذیل قابل مشاهده است:

جدول 3. کدهای باز و کدبندی محوری

کدگذاری باز

کدگذاری محوری

مقوله محوری

همکاری دستگاه دیپلماسی و دستگاه ورزش در تنظیم تفاهم‌نامه‌های بین‌المللی ورزشی

بهره‌مندی از دیپلماسی ورزشی و روابط بین‌الملل

 

نقش ورزش قهرمانی در ایجاد برند ملی و تصویر سازی مثبت از کشور ایران در جهان

توافق بین وزارت ورزش و جوانان و وزارت امور خارجه برای همسوسازی راهکارها

اعمال نفوذ و تاثیرگذاری در ساختار ورزش بین‌المللی

کسب کرسی‌های بین‌المللی در رشته‌های ورزشی مختلف

توجه به موازین دیپلماسی ورزش و ارائه قدرت نرم

تشکیل جلسات تصمیم‌گیری دیپلماسی با حضور ورزشکاران، مربیان، مدیران ورزشی و...

برقرای ارتباطات بین‌المللی با کشورهای پیشرو در صنعت ورزشی

توسعه فعالیت‌های بین‌المللی سازمان‌های ورزشی کشور

نظارت مستمر بر رشد و پرورش نخبگان ورزشی

نقش حمایتی مسئولین ورزشی کشور

سرمایه‌گذاری بیشتر در امر پرورش استعدادها

توجه و نگاه مثبت بیشتر مسئولین به مبحث خصوصی سازی در اقتصاد ورزش

حمایت مالی و معنوی بیشتر از ورزش قهرمانی

فراهم آوردن پیش‌نیازهای حضور بیشتر بانوان ایران در صحنه رقابت‌های جهانی

بازنگری برنامه‌های اجرایی نهادهای ورزشی با تاکید بر تصویرسازی مثبت

جلوگیری از مهاجرت ورزشکاران

برنامه‌ دقیق و منسجم در ورزش قهرمانی

تاسیس مجلات، روزنامه و ماهنامه‌های ورزشی

نقش محیط آکادمیک و اجرایی ورزش

تدارک کلاس‌های داوری و مربیگری بین‌المللی

تدارک سمینارها و همایش‌های بین‌المللی مختلف ورزشی

عقد تفاهم نامه‌های همکاری با باشگاه‌ها دانشگاه‌ها کشورهای مطرح ورزشی

دسترسی بیشتر به علم روز ورزش دنیا

ارتباط هماهنگ محیط آکادمیک و بعد اجرایی ورزش

گسترش نشریات و چاپ کتب ورزشی

افزایش زیرساخت‌های مناسب ورزشی با رویکرد ساخت اماکن سبز

نقش زیرساخت‌های لازم در ورزش قهرمانی

 

بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل و راه‌سازی

بهبود زیرساخت‌های پیش‌نیاز در امر گردشگری

وجود ابزار و تجهیزات پیشرفته برای تسهیل مسیر قهرمانی

بهره‌گیری از معماری و تمدن ایرانی در ساخت و طراحی ‌اماکن و فضاهای ورزشی

افزایش‌ لژیونرهای ورزشی در رشته‌های ورزشی مختلف

افتخار آفرینی و ارائه ارزش‌ها در سطح بین‌الملل

کسب افتخارات و عناوین بین‌المللی بیشتر در رشته‌های ورزشی

حضور پررنگ‌تر در عرصه تولید البسه و  تجهیزات ورزشی

کسب مقام‌های علمی-ورزشی، اختراعات و سایر دستاوردهای ورزشی در سطح بین‌المللی

ارائه توانمندی‌های مربیان ایرانی

معرفی و توجه بیشتر به داوران موفق در رشته‌های ورزشی مختلف

وجود نخبگان و قهرمانان در اکثر رشته‌های ورزشی

وجود دیپلمات‌های ورزشی توانمند و باتجربه

فعالیت‌های سفیران ورزشی

ایجاد تصویرسازی مثبت در ورزش قهرمانی

حضور فعال ورزشکاران در فعالیت‌های خیرخواهانه بین‌المللی

اعزام داوطلبین ورزشی به مسابقات بین‌المللی

تبادلات فرهنگی-ورزشی ورزشکاران در سطح بین‌الملل

افزایش میزبانی رویدادهای ورزشی بین‌المللی

برگزاری مسابقات دوستانه بیشتر در جهت نمایش توانمندی‌ها

برگزاری باز‌های خیرخواهانه به منظور نشان‌دادن ارزش‌های اجتماعی

بهبود آمادگی جسمانی، روانی و تغذیه‌ای ورزشکارن نخبه

پشتوانه‌سازی ورزش قهرمانی

پرورش روحیه جوانمردی در ورزشکاران نخبه

ایجاد اعتقاد به اخلاق‌مدار بودن در ورزشکاران

تربیت بیشتر نیروی متخصص و کارآمد در ابعاد مختلف استعدادیابی و استعداد گزینی

ارائه متودهای نوین آموزشی و بهره‌گیری از مربیان صاحب سبک در انواع رشته‌های ورزشی

تلاش و کوشش بیشتر مربیان در جهت پرورش استعدادها

پشتیبانی از ارزش‌های جهانی

فرهنگ‌سازی ورزش و ارائه تصویر مثبت

پذیرش و تاکید بر برابری اجتماعی

همکاری در فعالیت‌های سارمان ملل

رواج فرهنگ همزیستی در جامعه تاکید بر صلح و دوستی بین کشورها از طریق ورزش

شناخت آداب و رسوم و ارزش‌های ورزشکاران سایر کشورها

انتقال‌ ارزش‌ها و فرهنگ ملی از طریق رویدادهای ورزشی به ورزشکاران و تماشاچیان

ارتقا جایگاه ورزش در مجموعه برنامه‌های توسعة اقتصادی ـ اجتماعی دولت

ایجاد بسترهای تصویرسازی مثبت از کشور

پذیرش جامعه و فرهنگ عمومی در ایجاد تصویرسازی و وجهه مثبت

بسترسازی مشارکت فعال جامعه

تعدیل میزان تورم در کشور

افزایش رفاه و سلامت اجتماعی جامعه

تامین امنیت و برقراری نظم و انظباط

هنجارپذیر بودن جامعه و وجود اتحاد اجتماعی

حمایت و حفظ محیط زیست

بسترسازی برای حضور اقتصادی-اجتماعی حامیان ورزشی کشور در صحنه رقابت‌های بین‌المللی

همیاری حامیان ورزشی

افزایش مشوق‌های حضوری برای حامیان ورزشی با محوریت معافیت‌های مالیاتی، بهره‌برداری مشترک و...

تشویق به حضور حامیان ورزشی کشور درمیان شرکای تجاری بین‌المللی رویدادهای ورزشی

تاکید بر ایجاد پیشنهادات تخصصی و ویژه حمایت مالی برای فدراسیون‌ها و کنفدراسیون‌های جهانی  ورزشی

توسعه و گسترش توریسم ورزشی

معرفی ظرفیت‌های گردشگری ورزشی

نمایان‌سازی زیبایی‌ها و جاذبه‌های طبیعت بکر ایران برای ورزش در فضای آزاد

تاکید بر فرهنگ غنی و رشته‌های ورزشی باستانی

بهره‌مندی از بازی‌های بومی‌و محلی

کوه‌ها، دشت‌ها و مناظر بکر

ظرفیت‌های گردشگری

دریا و سواحل

جاذبه‌های شهری نظیر بازارها، موزه‌ها، رستوران و...

مناظق آزاد و بنادر

شهرها و بناهای تاریخی

نوآوری در تولیدات

تحول در اقتصاد کشور

برخورداری از فناوری اطلاعات به‌روز

تولید محصول باکیفیت

برخورداری از نیروی کار ماهر

برندهای شناخته‌شده در سطح جهانی نظیر برند مروج

ایجاد رسانه بین‌المللی برای انعکاس هرچه بیشتر اخبار ورزشی کشور

عملکرد موازی رسانه‌های جمعی

تبلیغ بیشتر موفقیت‌های ورزش در رسانه‌ها و شبکات اجتماعی بین‌المللی

معرفی و نمایش تاریخچه عملکرد ورزشی ایران در رسانه

نمایش میراث بازی‌ها و ورزش‌های بومی‌و محلی

ارائه عملکرد و قابلیت‌های ورزشکاران نخبه ایرانی در رشته‌های ورزشی نو ظهور از رسانه

بهبود کمیت و کیفیت پخش تلویزیونی مسابقات ورزشی

ایجاد فروشگاه اینترنتی بین‌المللی برای محصولات و خدمات ورزشی تولید داخل

بهره‌مندی از قابلیت‌های فناوری اطلاعات

طراحی وب‌سایت‌ برای تیم‌های ورزشی مطرح و ارائه ارزش‌ها

ایجاد باشگاه مشتریان برای تیم‌های ورزشی مطرح و پرطرفدار

طراحی وب‌سایت‌ها با محوریت معرفی گردشگری ورزشی ایران

راه اندازی لیگ مجازی ورزشی در سطح جهانی

قرداد با خبرگان بازاریابی و استفاده از ایده‌های آنها

تخصصی‌سازی بازاریابی ورزش

پرورش متخصصین بازاریابی ورزش

پرورش مدیر برنامه‌های ورزشی در انواع رشته‌های ورزشی زیر نظر فدارسیون‌ها

بهره‌گیری از حضور حقوقدان‌های ورزشی در عقد قراردادها

ایجاد فرصت مطالعاتی و آشنایی با الگوهای موفق درآمدزایی برای حامیان همراه

ایجاد محیطی امن برای توسعه کسب‌وکارهای ورزشی

حمایت دولت در توسعه برند ملی

ایجاد قوانین و مقررات حامی‌کسب‌وکارهای ورزشی

وجود حمایت مادی و معموی برای کسب‌وکارهای ورزشی

مسئولیت‌پذیری نسبت به توسعه برندملی کشور

حمایت و پشتیبانی از استارت‌آپ‌ها و کارآفرین‌های ورزشی

با استناد به نتایج کدبندی محوری و مفاهیم مشترک بین مقوله‌های مورد (جدول 3) نظر 17 مقوله به نام‌های بهره‌مندی از دیپلماسی ورزشی و روابط بین‌الملل، نقش حمایتی مسئولین ورزشی کشور، نقش محیط آکادمیک و اجرایی ورزش، نقش زیرساخت‌های لازم در ورزش قهرمانی، افتخار آفرینی و ارائه ارزش‌ها در سطح بین‌الملل، ایجاد تصویرسازی مثبت در ورزش قهرمانی، پشتوانه‌سازی ورزش قهرمانی، فرهنگ‌سازی ورزش و ارائه تصویر مثبت، ایجاد بسترهای تصویرسازی مثبت از کشور، همیاری حامیان ورزشی، معرفی ظرفیت‌های گردشگری ورزشی، ظرفیت‌های گردشگری، تحول در اقتصاد کشور، عملکرد موازی رسانه‌های جمعی، بهره‌مندی از قابلیت‌های فناوری اطلاعات، تخصصی‌سازی بازاریابی ورزش، حمایت دولت در توسعه برند ملی در امر نقش ورزش قهرمانی در ایجاد برند ملی و تصویر سازی مثبت از کشور ایران در جهان شناسایی شد.

.

شکل1. الگوی پارادایمی‌ نقش ورزش قهرمانی در ایجاد برند ملی و تصویر سازی مثبت از کشور ایران در جهان

 

بحث و نتیجه گیری

هدف کلی از انجام این پژوهش بررسی نقش ورزش قهرمانی در ایجاد برند ملی و تصویر سازی مثبت از کشور ایران در جهان می‌باشد. برای ساخت مدل مفهومی‌پژوهش از روش گلیزری، الگویی برای نقش ورزش قهرمانی در ایجاد برند ملی و تصویر سازی مثبت از کشور ایران در جهان طراحی و تدوین شود. بر این اساس الگوی نهایی پژوهش مشتمل بر 17 مقوله اصلی ارائه شد. بر اساس نتایج تحلیل داده‌های کیفی حاصل از مصاحبه، ارائه مدل نهایی، شامل: بعد ابعاد ورزشی (4کد محوری)، ابعاد عملکردی (3کد محوری)، ابعاد اجتماعی (2کدمحوری)، ابعاد بازاریابی (2کدمحوری)، ابعاد دولتی (2کد محوری)، ابعاد رسانه‌ای (2کد محوری)، ابعاد گردشگری (2کدمحوری) است. درنهایت، الگویی برای نقش ورزش قهرمانی در ایجاد برند ملی و تصویر سازی مثبت از کشور ایران در جهان به‌عنوان محور یا پدیده محوری انتخاب شد که به‌عنوان یک متغیر وابسته تحت تأثیر شرایط گوناگونی مانند نام‌های بهره‌مندی از دیپلماسی ورزشی و روابط بین‌الملل، نقش حمایتی مسئولین ورزشی کشور، نقش محیط آکادمیک و اجرایی ورزش، نقش زیرساخت‌های لازم در ورزش قهرمانی، افتخار آفرینی و ارائه ارزش‌ها در سطح بین‌الملل، ایجاد تصویرسازی مثبت در ورزش قهرمانی، پشتوانه‌سازی ورزش قهرمانی، فرهنگ‌سازی ورزش و ارائه تصویر مثبت، ایجاد بسترهای تصویرسازی مثبت از کشور، همیاری حامیان ورزشی، معرفی ظرفیت‌های گردشگری ورزشی، ظرفیت‌های گردشگری، تحول در اقتصاد کشور، عملکرد موازی رسانه‌های جمعی، بهره‌مندی از قابلیت‌های فناوری اطلاعات، تخصصی‌سازی بازاریابی ورزش، حمایت دولت در توسعه برند ملی در امر نقش ورزش قهرمانی در ایجاد برند ملی و تصویر سازی مثبت از کشور ایران در جهان شناسایی قرار دارد. نتایج همسو شد با یافته‌های؛ شفیع زاده و همکاران (1401)، کادنی (2022)، ریشلیو (2018)، الهیاری و همکاران (1400)، داسیچ (2021) و کیم و همکاران (2014) می‌باشد؛ الهیاری و همکاران (1400) در تحقیقی تأثیر 5 دسته عوامل کلیدی 1) عوامل مرتبط با صنعت؛ 2) عوامل کلیدی مرتبط با شرکت؛ 3) عوامل مرتبط با برند؛ 4) سیاست­ها و حمایت‌های دولتی و 5) عوامل کلان محیطی اثرگذار بر برند ملی را شناسایی نمودند، همچنین شفیع زاده و همکاران (1401) طبق نتایج تحلیل مسیر نشان دادند که عامل ویژگی رویداد بر قابلیت برند دارای تاثیر مثبت و بر برند سازی ملی و تجاری تاثیر ندارد. بازاریابی رویداد بر ویژگی رویداد و عملکرد تاثیر مثبتی دارد. عوامل مدیریتی بر بازاریابی و تجاری تاثیر مثبت، بر عملکرد تاثیر منفی و بر ویژگی رویداد تاثیری ندارد. کادنی[24] (2022) نیز در تحقیقی با اذعان نمودند که سازماندهی یک رویداد بزرگ ورزشی بر دو نوع فضای جغرافیایی یعنی تصویر و فضای بازگشایی تأثیر می‌گذارد. به لطف این رویداد، بازنمایی‌های رسانه‌ای (بخشی از فضای تصویر) و تجربه رویداد (بخشی از فضای رفع انسداد) برانگیخته می‌شود. در نتیجه، ذهن انسان در معرض یک سری از تعاملات قرار می‌گیرد که یک نقشه شناختی را ایجاد می‌کند که گدانسک را به عنوان مکان میزبان و برند آن نشان می‌دهد. همچنین دوبینسکی[25] (2022) در تحقیق خود به این نتیجه رسید که برندسازی ملی و دیپلماسی عمومی و بازی‌های المپیک 2020 توکیو در مورد موضوعات زیر به اشتراک می‌گذارد: (1) جنبش المپیک در حال ورود به عصر جدیدی است، (2) میراث مشکوک، (3) دور زدن دموکراسی، (4) دیپلماسی ورزشکاران با مردم رو به پیشرفت است، (5) نام تجاری آمریکا هنوز یک ابرقدرت المپیک، (6) مسابقات ورزشی به عنوان میدان‌های نبرد ملی، (7) جلوه‌های درگیری‌های سیاسی، (8) بازنگری در دیپلماسی فرهنگی، (9) چالش‌های جهانی، و (10) واکنش‌های اجتناب‌ناپذیر. این تأملات ادبیات چند رشته‌ای را در مورد بازی‌های المپیک، برندسازی ملی و دیپلماسی عمومی گسترش می‌دهد و بینش‌هایی را به دست می‌دهد که دست اندرکاران و تصمیم‌گیرندگان باید هنگام برگزاری مسابقات ورزشی بین‌المللی یا دیگر رویدادهای بزرگ در دنیای پس از همه‌گیری در نظر بگیرند. علاوه براین کیم و همکاران[26] (2014) در تحقیقی طبق نتایج بیان داشتند که رویدادهای ورزشی بزرگ به طور مثبت و قابل توجهی بر تصویر مقصد کشور میزبان (از دیدگاه گردشگری) و تصویر کشور (از دیدگاه بازاریابی بین‌المللی) تأثیر می‌گذارند. علاوه بر این، یافته‌ها نیاز و امکانات تحقیقات بین رشته‌ای و استراتژی‌های مدیریت یکپارچه را برای بهبود تصاویر مقصد و کشور نشان می‌دهد. ریشلیو[27] (2018) نیز در تحقیقی به این نتیجه رسید که  مدیران و سیاستمداران شهرها، مناطق و کشورها باید هنگام توسعه استراتژی برندسازی مکان خود از طریق ورزش، از رویکردی جامع استفاده کنند. این رویکرد کل نگر را می‌توان در چهار بعد بیان کرد: ورزشی، اقتصادی، تجاری و اجتماعی، همچنین استراتژی برندسازی مکان از طریق ورزش باید به یک میراث اجتماعی-اقتصادی، با منافع خصوصی و عمومی برای جامعه تبدیل شود. در نهایت، برندسازی مکان از طریق ورزش یکی از اجزای استراتژی کلی برندسازی مکان یک حوزه منطقه‌ای است. همچنین داسیچ [28](2021) در پژوهش خود بیان نمود؛ برندسازی موفق کشورها و ملت‌ها حس تعلق منحصر به فرد و واضحی را برای افراد ایجاد می‌کند، یعنی افرادی که آنها را می‌سازند و تصویر مثبتی را به جهان می‌فرستند. هر کشوری متفاوت است و باید راه درستی برای برندسازی و ایجاد تصویر مثبت پیدا کرد. ورزش از اهمیت فرهنگی و اقتصادی بالایی برخوردار است، مدت‌هاست که صرفاً یک رقابت نیست و امروزه یکی از راه‌های اصلی برندسازی ملت‌ها و دولت‌ها است. از این حیث، ورزش، یعنی ورزشکاران، با موفقیت خود در سطح جهانی، بر ایجاد شهرت مثبت کشورها و ملت‌ها تأثیر می‌گذارد. اما سرمایه‌گذاری در ورزش، جدای از شهرت‌سازی، اثرات اقتصادی، فرهنگی، بهداشتی و غیره برای یک ملت دارد.

برندسازی موفق دولت‌ها و ملت‌ها حس تعلق منحصر به فرد و واضحی را برای افراد ایجاد می‌کند، یعنی افرادی که آنها را می‌سازند و تصویر مثبتی را به جهان ارسال می‌کنند. «جهانی شدن، اینترنت و بسیاری از عوامل دیگر باعث شده است که مقصدهای زیادی برای کسب اعتماد گردشگران، سرمایه گذاران، مصرف کنندگان و تولیدکنندگان رقابت کنند. برای یک کشور، بسیار مهم است که بداند "بقیه جهان" آن را چگونه می‌بیند، مزایا و معایب آن چیست (داسیچ، 2017). « هر کشوری متفاوت است و باید راه مناسبی برای برندسازی و ایجاد تصویری مثبت پیدا کرد. به این معنا، ورزش، یعنی ورزشکاران، از موفقیت خود برای تأثیرگذاری بر ایجاد تصویری مثبت از دولت و ملت در سطح جهانی استفاده می‌کنند. در نتیجه، این امر بر ایجاد موقعیت اقتصادی بهتر کشوری که ورزشکاران از آن سرچشمه می‌گیرند، تأثیر می‌گذارد و همچنین می‌تواند بر بهبود تصویر، سرمایه‌گذاری و همکاری تجاری تأثیر بگذارد (عزیز و همکاران[29]، 2012). بنابراین، واضح است که ورزش و مسابقات جهانی در حال تبدیل شدن به ابزاری قدرتمند برای برندسازی کشورها هستند و ورزشکاران و زنان و صنعت ورزش از عوامل مهم در این فرآیند هستند. از این رو، رویدادهای ورزشی و چهره‌های ورزشی عوامل کلیدی در تأثیرگذاری بر بهبود تصویر دولت در سطح جهانی هستند، در حالی که در عین حال صنعت ورزش در نتیجه تلاش‌های سرمایه‌گذاری شده در زمینه ورزش در حال رشد است. به عنوان مثال، درک افریقا در افکار عمومی جهان مدت‌هاست که با ناآرامی‌های مداوم، کمک‌ها، گرسنگی و رژیم بی‌ثبات شناخته می‌شود. به نظر می‌رسد که برگزاری مسابقات قهرمانی فوتبال جهان در آفریقای جنوبی در سال 2010 تصویر کل قاره را به شدت تغییر داد (ویلکویچ[30]،2012). برگزاری رویدادهای ورزشی می‌تواند پشتوانه اقتصادی خوبی در حین و پس از آن رویداد ورزشی برای کشور میزبان باشد. در کنار این روند، صنعت ورزش در کشورهای برگزار کننده و برنده جایگاه بهتری را به خود اختصاص می‌دهد. تقویت وجهه ملی بر اساس موفقیت ورزشی، خواه سازماندهی موفق یک رویداد ورزشی جهانی باشد، یا موفقیت فردی و تیمی‌ورزشکاران، روشی بسیار مطلوب برای برندسازی در محیطی مدرن است. تصویر را باید در ارتباط با هویت نگریست تا کشورهایی که کاندید تحول با برندسازی از طریق ورزش هستند، بتوانند روی تقویت هویت ملی خود حساب کنند.

زیرساخت‌های ورزشی به عنوان یک پارامتر موثر در توسعه تصویرسازی مثبت از کشور شناسایی شده؛ لذا توصیه می‌شود متولیان ورزش و فدراسیون ورزشی جمهوری اسلامی‌ایران در جهت افزایش ساخت‌وساز استاندارد زیرساخت‌های ورزشی، بکارگیری متودهای روزدنیا و تجهیزات به‌روز توجه حداکثری داشته باشند. همچنین باتوجه به نمایان شدن تاثیر همکاری دستگاه دیپلماسی و دستگاه ورزش در تنظیم تفاهم‌نامه‌های بین‌المللی ورزشی در توسعه تصویرسازی مثبت از کشور، پیشنهاد می‌شود هر کدام از سازمان‌های مربوطه در شناسایی حدود اختیارات خود، کمک و همکاری در پیشبرد امور و عقد تفاعم‌نامه‌های بیشتر با سایر کشورهای دنیا در جهت توسعه تصویرسازی مثبت از کشور بیش از پیش فعالیت نمایند. علاوه براین پیشنهاد می‌شود مسئولین و سازمان‌های ورزشی کشور در جهت اخذ میزبانی‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بیش از پیش تلاش و پیگیری‌های مستمر داشته باشند تا بتوانیم فرصت‌های بیشتری در جهت نشان دادن ارزش‌های ورزشی کشورمان داشته باشیم.

  1. منابع

    1. الهیاری, میثم, وظیفه دوست, حسین, حسینی, میرزا حسن, & پرهیزگار, محمد مهدی. (1400). طراحی و تبیین الگوی راهبردی توسعه برند ملی در صنایع غذایی. فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت برند, 8(2), 192-219.
    2. پیامی, تریفه, برقی مقدم, جعفر, نجف زاده, محمد رحیم, & محمدپوریقینی, حبیب. (1401). طراحی مدل برندسازی لیگ برتر فوتبال ایران بر اساس رویکرد داده بنیاد. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان., (), -
    3. دانایی‌فرد، حسن & امامی, ‌سیدمجتبی.(1392). استراتژی‌های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه پردازی داده‌بنیاد. اندیشه مدیریت راهبردی, 2(1), 69-98.
    4. زبردست, محمدعلی, سلطان حسینی, محمد, & سلیمی, مهدی. (1399). نقش آشنایی مقصد در برندسازی ایران به عنوان مقصد گردشگری ورزشی. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان, 19(49), 197-210.
    5. ‏شفیع زاده شهرام، رضوی سید محمد حسین، امیرنژاد سعید. (1401). طراحی مدل برگزاری رویدادهای بزرگ ورزشی با تاکید بر توسعه برند ملی. رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی; ۱۰ (۳۸) :۸۷-۱۰۳.
    6. Aitken, R., & Campelo, A. (2011). The four Rs of place branding. Journal of Marketing Management, 27(9-10), 913-933.‏
    7. Anholt, S. (2009). Nation'branding': Propaganda or statecraft? Public Diplomacy Magazine.‏
    8. Bastos, W., & Levy, S. J. (2012). A history of the concept of branding: practice and theory. Journal of Historical Research in Marketing.‏
    9. Blatter, S. (2011). Russia, Qatar Take World Cup to New Lands.‏
    10. Cudny, W. (2022). The impact of events on place branding. In A Research Agenda for Event Impacts (pp. 169-180). Edward Elgar Publishing.‏
    11. Dašić, D & Jović Bogdanović, A. (2021). SPORT AS A CENTRAL COMPONENT OF THE COUNTRY AND NATION BRANDING STRATEGY https://www.researchgate.net/publication/354423734
    12. Domazet, I. (2012). Integrisane marketing komunikacije finansijskih organizacija, Beograd: Institut ekonomskih nauka,.
    13. Grix, J., & Houlihan, B. (2014). Sports mega-events as part of a nation's soft power strategy: The cases of Germany (2006) and the UK (2012). The British journal of politics and international relations, 16(4), 572-596.‏
    14. Herstein, R., & Berger, R. (2013). Much more than sports: sports events as stimuli for city re‐branding. Journal of Business Strategy.‏
    15. Kim, M. K., Kim, S. K., Park, J. A., Carroll, M., Yu, J. G., & Na, K. (2014). Measuring the economic impacts of major sports events: the case of Formula One Grand Prix (F1). Asia pacific journal of tourism research, 22(1), 64-73.
    16. Mirza, F. (2016), “Changing Perception: 3 Branding Lessons You Can Learn From Pope Francis”, Business.com website, May 25, available at: www.business.com/entrepreneurship/3-branding lessons-you can-learn-from-pope-franci
    17. Nye Jr, J. S. (2016). Bound to lead: The changing nature of American power. Basic books.‏
    18. Richelieu, A. (2014). Strategic management of the brand in the world of sport. Journal of brand strategy, 2(4), 403-415.‏
    19. Richelieu, A. (2018). A sport-oriented place branding strategy for cities, regions and countries. Sport, Business and Management: An International Journal.‏
    20. Santos, E. R. M. D., & Campo, M. L. R. (2014). Destination branding: A reflective analysis of Brand Cape Verde. Place Branding and Public Diplomacy, 10(1), 87-102.‏
    21. Stylidis, D. (2022). Exploring resident–tourist interaction and its impact on tourists’ destination image. Journal of Travel Research, 61(1), 186-201.‏
    22. Sun, W., Tang, S., & Liu, F. (2021). Examining perceived and projected destination image: A social media content analysis. Sustainability, 13(6), 3354.‏
    23. Taberner, I., & Juncà, A. (2021). Small-Scale Sport Events as Place Branding Platforms: A Content Analysis of Osona’s Projected Destination Image through Event-Related Pictures on Instagram. Sustainability, 13(21), 12255.‏
    24. Taks, M., Chalip, L., & Green, B. C. (2015). Impacts and strategic outcomes from non-mega sport events for local communities. European sport management quarterly, 15(1), 1-6.‏
    25. Taks, M., Chalip, L., & Green, B. C. (2015). Impacts and strategic outcomes from non-mega sport events for local communities. European sport management quarterly, 15(1), 1-6.‏
    26. Vuignier, R. (2017). Place branding & place marketing 1976–2016: A multidisciplinary literature review. International Review on Public and Nonprofit Marketing, 14(4), 447-473.‏
    27. Yang, F. X., Wong, I. A., Tan, X. S., & Wu, D. C. W. (2020). The role of food festivals in branding culinary destinations. Tourism Management Perspectives, 34, 100671.‏
    28. Zenker, S. (2014). Measuring place brand equity with the advanced Brand Concept Map (aBCM) method. Place Branding and Public Diplomacy, 10(2), 158-166.‏