نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.
2 استادیار مدیریت ورزشی، پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی، تهران، ایران. (نویسنده مسِئول)
3 استادیار گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.
چکیده
پژوهش حاضر با هدف مدل‌سازی عوامل مؤثر بر پیادهسازی برنامههای راهبردی در فدراسیونهای ورزشی ایران انجام شد. این پژوهش حر از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده‌ها کمی و از نظر گردآوری داده‌ها از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری آن شامل تمامی کارکنان فدراسیونهای ورزشی ایران بود که با توجه به گستردگی جامعه آماری، بر اساس جدول کرجسی و مورگان 384 نفر به صورت تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق‌ساخته بود. جهت بررسی و تایید روایی پرسشنامه از نظر متخصصان حوزه مدیریت ورزشی، شاخص AVE و ماتریس فورنل لارکر و جهت تایید پایایی ابزار نیز از شاخص‌های میزان بارهای عاملی، آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی استفاده شد و میزان آلفای کرونباخ پرسشنامه نیز 87/0 به دست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی و همچنین روش‌های آمار استنباطی شامل آزمون مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار SmartPLS3.1.1 و در سطح معنی‌داری 05/0 استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که مدل پژوهش از برازش مناسبی برخوردار است و عوامل علی تأثیر معنی‌داری بر پیادهسازی برنامههای راهبردی دارد (001/0=P؛ 629/25=t) و پیادهسازی برنامههای راهبردی (001/0=P؛ 368/4=t)، عوامل زمینه‌ای (009/0=P؛ 612/2=t) و عوامل مداخله‌گر (001/0=P؛ 347/7=t) تاثیر معنی‌داری بر راهبردها دارند و راهبردها نیز تأثیر معنی‌داری بر پیامدهای پیادهسازی برنامههای راهبردی فدراسیونهای ورزشی ایران دارد (001/0=P؛ 009/26=t).
نتایج نشان داد که دسترسی به اهداف، پیش‌گیری از مشکلات، ویژگی برنامههای راهبردی تدوین‌شده، ضعف اجراکنندگان برنامهها، مشکلات مدیریتی، مشکلات اقتصادی، مشکلات سیاسی و نحوه پیادهسازی برنامههای راهبردی تأثیر معنی‌داری بر پیامدهای پیادهسازی برنامههای راهبردی از جمله راهبردهای مرتبط با نیروی انسانی، مالی، نظارتی، انگیزشی و قانونی دارد. بنابراین به منظور پیادهسازی مناسب برنامههای راهبردی در فدراسیونهای ورزشی ایران میتوان با استفاده از راهبردهای ارائه شده به توسعه ورزشی، اجتماعی و اقتصادی دست یافت.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Modeling of factors affecting the implementation of strategic plans in sports federations of Iran
نویسندگان [English]
- zohreh zolfaghari 1
- hossein zareian 2
- sirous ahmadi 3
1 Department of Physical Education and Sport Science, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Iran
2 Assistant Professor of Sport management, Sport Science Research Institute, Tehran, Iran.
3 Department of Physical Education and Sport Science, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Iran
چکیده [English]
The research is to model the factors affecting the implementation of strategic plans in sports federations of Iran. It was quantitative in terms of applied purpose, quantitative in terms of data collection and survey type in terms of data collection. The statistical population included all the employees of the sports federations of Iran. According to the size of the statistical population, 384 people were selected randomly and clustered based on the Karjesi and Morgan table. The data collection tool was a researcher-made questionnaire. In order to check and confirm the validity of the questionnaire from the experts in the field of sports management, the AVE index and the Fronell-Larcker matrix were used, and to confirm the reliability of the tool, factor loadings, Cronbach's alpha and composite reliability were used- the Cronbach's alpha of the questionnaire was 0/87. In order to analyze the data, descriptive and inferential statistics methods including structural equation modeling test were used in smartPLS3.1.1 software and at a significance level of 0/05.
The research results showed that the research model was of a good fit and the causal factors had a significant effect on the implementation of strategic plans (p=0/001; t=25/629) and the implementation of strategic plans (p=0/001; t=4/368), contextual factors (p=0/009; t=2/612) and intervening factors (p=0/001; t=7/347) had a significant effect on strategies, and strategies also were of a significant effect on the consequences of implementing strategic plans of sports federations of Iran (p=0/001; t=26/009).
The results showed that access to goals, prevention of problems, characteristics of formulated strategic plans, weakness of program implementers, management problems, economic problems, political problems, the way of implementing strategic plans were of a significant effect on the consequences of implementing strategic plans, including strategies related to human resources and finance, supervisory, motivational and legal. Therefore, in order to properly implement strategic plans in Iran's sports federations, it is possible to achieve sports, social and economic development by using the presented strategies.
کلیدواژه‌ها [English]
- sports federations
- program implementation
- strategies
مدل‌سازی عوامل مؤثر بر پیادهسازی برنامههای راهبردی در فدراسیونهای ورزشی ایران
زهره ذوالفقاری[1]
حسین زارعیان[2]
سیروس احمدی[3]
10.22034/ssys.2024.3244.3371
تاریخ دریافت مقاله: 30/02/1403
تاریخ پذیرش مقاله: 27/05/1403
مقدمه
سازمانها در راستای کسب موفقیت در میدان رقابت باید از نوعی برنامه ریزی بهره گیرند که آینده نگر و محیط گرا باشد، به طوری که ضمن شناسایی عوامل و تحولات محیطی، در افق زمانی بلندمدت تأثیر آن‌ها بر سازمان و نحوة تعامل سازمان با آن‌ها را مشخص کند (مک‌کولوغ[4] و همکاران، 2023؛ کورونیس[5] و همکاران، 2021: 25). این نوع برنامه ریزی، در واقع همان برنامه ریزی راهبردی است که با بررسی محیط داخلی و خارجی سازمان، قوت ها و ضعف های داخلی و فرصتها و تهدیدهای محیطی را شناسایی میکند و با در نظر داشتن چشم انداز و مأموریت سازمان، اهدافی بلندمدت برای سازمان تنظیم میکند و برای دستیابی به این اهداف، از بین گزینه های راهبردی، اقدام به انتخاب راهبردهایی میکند که مشخص میکنند منابع محدود سازمان (منابع مالی، منابع انسانی، امکانات و تسهیلات) باید به کدامیک از فعالیت‌های اولویتدار اختصاص یابند، تا بدون اتلاف منابع و زمان، بهترین نتایج حاصل شوند و در واقع بیشترین بهرهوری به دست آید (دینگل[6] و همکاران، 2023؛ توماس و توماس[7]، 2021 : 69).
جهت برنامه ریزی سازمانی ، برنامه راهبردی برای سازمانها آنقدر گسترش یافته است که سازمان های غیرانتفاعی همچون فدراسیونهای ورزشی همانند سازمانهای انتفاعی و تجاری از آن بهره میبرند (هومز[8] و همکاران، 2023؛ کاسال[9] و همکاران، 2023 : 75). برای مثال در همین راستا میتوان از برنامه های راهبردی برخی سازمانهای ورزشی همچون برنامه راهبردی (2009 تا 2012) انجمن ملی ورزشهای دانشگاهی آمریکا، برنامه راهبردی (2010 تا 2014) سازمان ورزش بین دانشگاهی کانادا، برنامه راهبردی (2008 تا 2011) سازمان ورزش دانشگاهی استرالیا و برنامه راهبردی (2009 تا 2012) فدراسیون ملی ورزشهای دانشگاهی آفریقا جنوبی، که همگی مبین استفاده از برنامه ریزی راهبردی و شناخت محیط پیرامون سازمانهای ورزشی برای کسب موفقیت و تداوم بقاء هست، نام برد (شربت‌زاده و همکاران، 1401؛ خسروی و همکاران، 1400؛ علیزاده و همکاران، 1398: 5). بهطورکلی، برنامهریزی استراتژیک به سازمانها در دستیابی به اهدافی از قبیل شکل گرفتن تفکر و اندیشه استراتژیک در سازمان، تشخیص جهت گیری آینده سازمان و توجه به فرصتها و موقعیتهای آن، تأثیرپذیری تصمیمات حال از نتایج و بازخوردهای تصمیمات آتی، تدوین و تنظیم شاخصها و مبناهای جامع و قابل دفاع برای تصمیم گیری، توجه به حل مشکلات اساسی و کمرنگ شدن مشکلات جاری و بحرانی، بهبود عملکرد و معیارهای سنجش اهداف و کسب آمادگی های لازم برای مواجهه با محیط بسیار متغیر و متلاطم به سازمانها کمک مینماید (اتینگر[10]، 2023؛ پرنت[11] و همکاران، 2023 : 6). در این میان آنچه مسلم است اینکه فدراسیونهای ورزشی با چالشها و مشکلات بسیاری برای انجام مسئولیت‌ها و نیل به اهداف خود مواجه میباشند (سلطانی‌زاده و همکاران، 1403؛ شهلایی و همکاران، 1400؛ کریمی و همکاران، 1401) و یکی از اساسیترین مشکلات پیش روی این فدراسیون ها، با وجود داشتن برنامه راهبردی اجرا نشدن این برنامه ها است (نیک‌دست، 1401 : 8). لذا اجرا و پیاده سازی برنامه راهبردی فدراسیونهای ورزشی مهم و ضروری به نظر میرسد تا با استفاده حداکثر از قوتها و فرصتها و برطرف ساختن ضعف ها و تهدیدها به انجام اثربخش تر و کارآمدتر مسئولیت‌ها، توسعه بیشتر اصول و آرمان‌های ورزشی کشور و همچنین کسب جایگاه بهتر در عرصههای بین المللی نائل آیند (بهادر و همکاران، 1400) و از طرف دیگر اینکه فدراسیونهای ورزشی بتوانند به درستی آسیبهای موجود خود را شناسایی نمایند، موانع پیاده سازی برنامههای راهبردی را تشخیص دهند و نحوه رسیدن به اهداف را معین نمایند. همچنین این کار باعث می‌شود این نهادهای ورزشی برای مقابله با چالشهای آینده ورزش در حیطه کاری خود چارهاندیشی و مقابله نمایند.
بررسی ادبیات تحقیق نشان می‌دهد که در حوزه پژوهشی پیادهسازی برنامههای راهبردی در سازمانهای مختلف ورزشی و غیر ورزشی، تحقیقات مختلفی با رویکردهای گوناگون انجام شده است. در همین ارتباط هوانگ و کیو[12] (2024) به پرورش استعدادها و اصلاح قوانین جهت بهبود استراتژی‌های تدوین شده و کیفیت لوازم ورزشی تأکید داشتند. تادس[13] و همکاران (2023) در تحقیق خود نشان دادند که مدیریت منابع انسانی مناسب نقش مؤثری در تبدیل استراتژی به عملیات دارد. صادقی و همکاران (1402) نشان دادند که اجرایی کردن راهبردهای مدیریت منابع انسانی سازمانهای ورزشی تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند عوامل تخصصی، تعاملی، سالم‌سازی، عوامل فرهنگی، عوامل جغرافیایی، دانشی، مسائل مدیریتی، مشکلات اقتصادی و مسائل اعتقادی-فرهنگی قرار می‌گیرد. هانلن[14] و همکاران (2022) در تحقیق خود نشان دادند که جهت نتیجه‌بخش بودن راهبردهای افزایش مشارکت ورزشی زنان باید ظرفیت‌سازی و بسترسازی کرد. گوهری و همکاران (1401) در تحقیق خود نشان دادند که اقداماتی از قبیل توانمندسازی و به‌روزرسانی دانش مدرسان و برگزاری کارگاه‌های کیفی توانمندسازی منابع انسانی در منظر رشد و یادگیری، تحقق استراتژی‌های منظر فرایندها را تسهیل خواهد کرد و به مسئولان برای احصای شاخصها و استانداردهای فوتبال حرفه‌ای و طراحی و اجرای مدل بومی فوتبال حرفه‌ای کمک خواهد کرد. زیمرس[15] و همکاران (2021) نشان دادند که عوامل مالی، دانشی و منابع انسانی در اجرای راهبردهای مرتبط با مسئولیت اجتماعی شرکتی در فدراسیونهای ورزشی مؤثر هستند. محمدی (1400) در مطالعه‌ای به شناسایی موانع اجرای استراتژی در سازمانهای دولتی ایران پرداخت و نشان داد اگرچه که بیشتر موانع به اجرای استراتژی برمی‌گردند اما آنچه چنین وضعیتی را ایجاد کرده است آن بوده که برنامههای استراتژیک اغلب بسیار بلندپروازانه و دست‌نیافتنی تدوین شده‌اند. شهرکی و اسماعیلی (1401) نیز به شناسایی عوامل موثر در پیادهسازی برنامههای راهبردی سازمانهای ورزشی ایران پرداختند و نشان دادند که نیروهای پیشران کلیدی اقتصادی، تکنولوژیکی، ارتباطات، سیاسی و ساختار سازمانی بیشترین تأثیرگذاری را در این زمینه دارند. در پژوهشی دیگر رضایی و منظمی (1398) به طراحی مکانیزم مؤثر پیادهسازی برنامههای راهبردی در سازمانها و فدراسیونهای ورزشی ایران پرداختند که نتایج آن نشان داد پیادهسازی برنامههای راهبردی تابعی از عوامل توسعه منابع انسانی، عوامل بیرونی، عوامل فضای سازمانی، عوامل مدیریتی، عوامل آموزش، عوامل اصلاح فرهنگی، عوامل اصلاح ساختاری و فرایندی و استقرار مکانیزم پیادهسازی است.
بررسی پیشینه تحقیق نشان‌دهنده این نکته است که در زمینه پیادهسازی برنامههای راهبردی در سازمانهای ورزشی و غیر ورزشی تحقیقاتی مختلفی انجام شده است، اما تفاوت و نوآوری پژوهش حاضر نسبت به تحقیقات گذشته این نکته اساسی می‌باشد که اکثر این پژوهش‌ها به صورت کمی و با استفاده از ابزارهای استاندارد صورت پذیرفته و غالبا در یک سازمان مشخص انجام شده‌اند، در حالی که سازمانهای ورزشی مانند فدراسیونهای ورزشی بسیار متفاوت‌تر از سازمانهای غیرورزشی هستند و بکار بردن ابزاری یکسان برای این دو نوع سازمان خیلی منطقی به نظر نمی‌رسد و در پژوهش حاضر این خلأ پژوهشی پر شده تا بتواند برخی از مشکلات مربوط به پیادهسازی برنامههای راهبردی در فدراسیونهای ورزشی ایران را برطرف کند. با وجود تلاشهایی که در فدراسیونهای ورزشی کشور صورت گرفته، در حال حاضر، برنامة مناسبی برای توسعة ورزشهای مختلف، مورد توجه نیست، بلکه فعالیتها و برنامهها، بدون چشمانداز روشن و اهداف منطقی که در سطح ملی مورد پذیرش قرار گرفته باشند، به اجرا گذاشته میشوند و تحقق آرزوهای بزرگ به صورت تصادفی و سلیقهای تعقیب میشوند. بنابراین برای رسیدن به موفقیت لازم است فدراسیونهای ورزشی کشور فعالیت‌های خود را در راستای برنامههای ورزشی ملی و کلان، هدف‌دار و منسجم کند که این امر از طریق اجرا و پیادهسازی برنامههای راهبردی میسر است.ضرترت پژوهش به خاطر این است که اگر چنین پژوهش هایی بررسی نشود و برنامه ریزی برای ورزش نداشته باشیم مدیریت ورزشی کشور دچار مشکل می شود و سطح ورزش کشور در سطح جهانی و بین المللی پایین خواهد آمد. بنابراین این پژوهش به دنبال مدل‌سازی عوامل مؤثر بر پیادهسازی برنامههای راهبردی در فدراسیونهای ورزشی ایران بود.
روش‌شناسی پژوهش
پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده‌ها کمی و از نظر گردآوری داده‌ها از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی کارکنان فدراسیونهای ورزشی ایران بود (52 فدراسیون ورزشی). با توجه به گستردگی جامعه آماری، از بین کارکنان فدراسیون‌ها تعداد 384 نفر به صورت تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. روش جمعآوری اطالعات مطالعات کتابخانهای، مطالعة اسناد بالادستی (آیین‌نامههای مصوب سازمانهای ورزشی و سند چشمانداز بیست سالة کشور) و همچنین پرسشنامه محقق‌ساخته می‌باشد . پرسشنامه مورد استفاده در پژوهش حاضر دارای 6 بعد، 16 مؤلفه و 91 گویه بود. ابعاد این پرسشنامه شامل عوامل علی (دسترسی به اهداف و پیش‌گیری از مشکلات)، عوامل زمینه‌ای (ویژگی برنامههای راهبردی تدوین‌شده، ضعف اجراکنندگان برنامهها و مشکلات مدیریتی)، عوامل مداخله‌گر (مشکلات اقتصادی و مشکلات سیاسی)، پیادهسازی برنامههای راهبردی، راهبردها (راهبردهای مرتبط با نیروی انسانی، راهبردهای مالی، راهبردهای مدیریتی، راهبردهای نظارتی، راهبردهای انگیزشی و راهبردهای قانونی) و پیامدها (توسعه ورزشی، توسعه اجتماعی و توسعه اقتصادی) می‌باشد. جهت بررسی و تایید روایی پرسشنامه پژوهش به 10 تن از متخصصان حوزه مدیریت ورزشی ارجاع داده شد و همچنین از شاخص AVE و ماتریس فورنل لارکر جهت بررسی روایی همگرا و واگرای پرسشنامه استفاده شد. جهت تایید پایایی ابزار نیز از شاخص‌های میزان بارهای عاملی، آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی استفاده شد که همه معیارها نشان‌دهنده روایی و پایایی بالای ابزار پژوهش بود، به طوری که میزان آلفای کرونباخ پرسشنامه نیز 87/0 به دست آمد.
به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها روش‌های آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف استاندارد) در نرم‌افزار SPSS23 مورد استفاده قرار گرفت و با استفاده از روش‌های آمار استنباطی شامل محاسبه اعتبار سازه پرسشنامه و بررسی ساختار عاملی آن بر اساس تحلیل عاملی تأییدی (معادلات ساختاری و تحلیل مسیر) در نرم افزار smartPLS3.1.1 به تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش پرداخته شد. ذکر این نکته حائز اهمیت است که تمامی تجزیه و تحلیل‌ها در پژوهش حاضر در سطح معنی‌داری 05/0 انجام شد.
یافته‌های پژوهش
در جدول 1، نتایج توصیفی اطلاعات جمعیت‌شناختی شرکت‌کنندگان در پژوهش حاضر گزارش شده است.
جدول 1. نتایج توصیفی اطلاعات جمعیت‌شناختی شرکت‌کنندگان
|
متغیر |
طبقه |
فراوانی |
درصد فراوانی |
|
|
جنسیت |
زن |
86 |
4/22 |
|
|
مرد |
298 |
6/77 |
||
|
سن |
30 سال یا کمتر |
31 |
8 |
|
|
30 تا 40 سال |
147 |
3/38 |
||
|
40 تا 50 سال |
145 |
7/37 |
||
|
بالای 50 سال |
61 |
9/15 |
||
|
تحصیلات |
لیسانس |
124 |
3/32 |
|
|
فوق لیسانس |
196 |
51 |
||
|
دکتری |
64 |
6/16 |
||
|
سابقه خدمت |
5 سال یا کمتر |
61 |
9/15 |
|
|
6 تا 10 سال |
132 |
3/34 |
||
|
11 تا 15 سال |
143 |
2/37 |
||
|
بیشتر از 15 سال |
48 |
5/12 |
||
در این پژوهش به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) استفاده شد. به همین منظور ابتدا جهت بررسی برازش مدل پژوهش از شاخص‌های برازش مدل‌های اندازه‌گیری انعکاسی مرتبه اول و سازنده مرتبه دوم استفاده شد. جهت بررسی برازش مدل‌های اندازه‌گیری انعکاسی مرتبه اول از شاخص‌های پایایی ترکیبی، آلفای کرونباخ، بررسی بارهای عاملی، روایی همگرا (AVE) و شاخص فورنل‌لارکر (روایی واگرا) و جهت بررسی برازش سازنده مرتبه دوم از شاخص افزایش نرخ واریانس (VIF) استفاده شد. در ادامه در شکل 1 نتایج مربوط به بررسی اولیه بارهای عاملی تمامی سوالات پرسشنامه‌ها آورده شده است.
شکل 1. مدل با ضرایب بار عاملی
بر اساس شکل 1 بررسی ضرایب بارهای عاملی هر یک از سوالات پرسشنامه‌ها نشان داد که بارهای عاملی تمامی سوالات بیشتر از 4/0 بودند. در ادامه نتایج مربوط به آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی، روایی همگرا (AVE) و شاخص افزایش نرخ واریانس (VIF) در جدول 2 آورده شده است.
جدول 2. نتایج آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی، روایی همگرا و شاخص افزایش نرخ واریانس
|
متغیرها |
AVE |
VIF |
پایایی ترکیبی |
آلفای کرونباخ |
|
عوامل علی |
613/0 |
417/1 |
883/0 |
856/0 |
|
دسترسی به اهداف |
547/0 |
343/1 |
874/0 |
841/0 |
|
پیش‌گیری از مشکلات |
567/0 |
126/1 |
817/0 |
777/0 |
|
عوامل زمینه‌ای |
715/0 |
396/1 |
925/0 |
885/0 |
|
ویژگی برنامههای راهبردی تدوین‌شده |
531/0 |
269/1 |
837/0 |
801/0 |
|
ضعف اجراکنندگان برنامهها |
659/0 |
622/1 |
857/0 |
815/0 |
|
مشکلات مدیریتی |
743/0 |
454/1 |
883/0 |
846/0 |
|
عوامل مداخله‌گر |
845/0 |
327/1 |
916/0 |
861/0 |
|
مشکلات اقتصادی |
561/0 |
164/1 |
837/0 |
813/0 |
|
مشکلات سیاسی |
629/0 |
058/1 |
947/0 |
897/0 |
|
پیادهسازی برنامههای راهبردی |
598/0 |
117/1 |
876/0 |
825/0 |
|
راهبردها |
595/0 |
725/1 |
884/0 |
853/0 |
|
راهبردهای مرتبط با نیروی انسانی |
631/0 |
494/1 |
945/0 |
914/0 |
|
راهبردهای مالی |
713/0 |
183/1 |
928/0 |
885/0 |
|
راهبردهای مدیریتی |
521/0 |
427/1 |
873/0 |
842/0 |
|
راهبردهای نظارتی |
545/0 |
269/1 |
928/0 |
894/0 |
|
راهبردهای انگیزشی |
767/0 |
771/1 |
818/0 |
789/0 |
|
راهبردهای قانونی |
599/0 |
625/1 |
864/0 |
811/0 |
|
پیامدها |
619/0 |
114/1 |
913/0 |
868/0 |
|
توسعه ورزشی |
529/0 |
264/1 |
917/0 |
866/0 |
|
توسعه اجتماعی |
628/0 |
233/1 |
885/0 |
847/0 |
|
توسعه اقتصادی |
663/0 |
087/1 |
891/0 |
856/0 |
بر اساس نتایج جدول 2، تمامی متغیرها مقادیر آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی بالاتر از 7/0، شاخص AVE بالاتر از 5/0 و شاخص VIF پایین‌تر از 5 به دست آوردند، بنابراین ابزار مورد استفاده در این پژوهش از پایایی، روایی همگرا و افزایش نرخ واریانس و مدل پژوهش نیز از برازش مناسبی برخوردار است. در ادامه نتایج مربوط به ماتریس فورنل-لارکر جهت بررسی روایی واگرای ابزار پژوهش در جدول 3 آورده شده است.
جدول 3. نتایج ماتریس فورنل و لارکر
|
متغیر |
عوامل علی |
عوامل زمینه‌ای |
عوامل مداخله‌گر |
پیادهسازی |
راهبردها |
پیامدها |
|
عوامل علی |
828/0 |
|
|
|
|
|
|
عوامل زمینه‌ای |
666/0 |
915/0 |
|
|
|
|
|
عوامل مداخله‌گر |
717/0 |
746/0 |
851/0 |
|
|
|
|
پیادهسازی |
524/0 |
535/0 |
518/0 |
795/0 |
|
|
|
راهبردها |
634/0 |
618/0 |
593/0 |
611/0 |
868/0 |
|
|
پیامدها |
638/0 |
551/0 |
594/0 |
604/0 |
484/0 |
846/0 |
بر اساس نتایج جدول 3، مقدار جذر AVE تمامی متغیرهای مرتبه اول از مقدار همبستگی میان آن‌ها بیشتر است که این امر روایی واگرای ابزرا تحقیق و برازش مناسب مدل پژوهش را نشان می‌دهد. در ادامه مدل‌ها با مقادیر ضریب مسیر و معناداری t-value در شکل 2 و p-value در شکل 3 نشان داده شده است. همچنین مقادیر ضریب مسیر، آماره t و معناداری مرتبط با تمامی مسیرهای مدل پژوهش حاضر، در جدول 4 آورده شده است.
شکل 2. مدل با مقادیر ضریب مسیر و معناداری t-value
شکل 3. مدل با معناداری p-value
جدول 4. مقادیر ضریب مسیر، آماره t و معناداری مرتبط با مسیرهای مدل
|
مسیر |
ضریب مسیر |
آماره t |
معناداری |
نتیجه |
|
دسترسی به اهدافßعوامل علی |
923/0 |
310/126 |
001/0 |
تأیید |
|
پیش‌گیری از مشکلاتß عوامل علی |
908/0 |
896/79 |
001/0 |
تأیید |
|
عوامل علیßپیادهسازی برنامههای راهبردی |
713/0 |
629/25 |
001/0 |
تأیید |
|
پیادهسازی برنامههای راهبردیßراهبردها |
336/0 |
368/4 |
001/0 |
تأیید |
|
ویژگی برنامههای راهبردی تدوین‌شدهßعوامل زمینه‌ای |
834/0 |
962/40 |
001/0 |
تأیید |
|
ضعف اجراکنندگان برنامههاß عوامل زمینه‌ای |
915/0 |
142/110 |
001/0 |
تأیید |
|
مشکلات مدیریتیß عوامل زمینه‌ای |
927/0 |
817/101 |
001/0 |
تأیید |
|
عوامل زمینه‌ایßراهبردها |
226/0 |
612/2 |
009/0 |
تأیید |
|
مشکلات اقتصادیßعوامل مداخله‌گر |
910/0 |
724/87 |
001/0 |
تأیید |
|
مشکلات سیاسیßعوامل مداخله‌گر |
906/0 |
065/79 |
001/0 |
تأیید |
|
عوامل مداخله‌گرßراهبردها |
319/0 |
347/7 |
001/0 |
تأیید |
|
راهبردهاßراهبردهای مرتبط با نیروی انسانی |
844/0 |
345/33 |
001/0 |
تأیید |
|
راهبردهاß راهبردهای مالی |
855/0 |
136/58 |
001/0 |
تأیید |
|
راهبردهاß راهبردهای مدیریتی |
935/0 |
417/125 |
001/0 |
تأیید |
|
راهبردهاß راهبردهای نظارتی |
936/0 |
042/143 |
001/0 |
تأیید |
|
راهبردهاß راهبردهای انگیزشی |
838/0 |
642/47 |
001/0 |
تأیید |
|
راهبردهاß راهبردهای قانونی |
889/0 |
231/71 |
001/0 |
تأیید |
|
راهبردهاßپیامدها |
769/0 |
009/26 |
001/0 |
تأیید |
|
پیامدهاß توسعه ورزشی |
942/0 |
244/122 |
001/0 |
تأیید |
|
پیامدهاß توسعه اجتماعی |
921/0 |
314/72 |
001/0 |
تأیید |
|
پیامدهاß توسعه اقتصادی |
931/0 |
056/128 |
001/0 |
تأیید |
در سطح اطمینان 95% بر اساس نتایج جدول 4 با توجه به اینکه مقدار آماره t تمامی مسیرها بزرگ‌تر از 96/1 و معنی‌داری آن‌ها کمتر از 05/0 است، میتوان چنین بیان کرد که مدل پژوهش از برازش مناسبی برخوردار است و تمامی مسیرها تایید می‌شود. همچنین با توجه به نتایج این جدول میتوان بیان کرد که عوامل علی تأثیر معنی‌داری بر پیادهسازی برنامههای راهبردی دارد (001/0=p؛ 629/25=t) و پیادهسازی برنامههای راهبردی (001/0=p؛ 368/4=t)، عوامل زمینه‌ای (009/0=p؛ 612/2=t) و عوامل مداخله‌گر (001/0=p؛ 347/7=t) تاثیر معنی‌داری بر راهبردها دارند و راهبردها نیز تأثیر معنی‌داری بر پیامدهای پیادهسازی برنامههای راهبردی فدراسیونهای ورزشی ایران دارد (001/0=p؛ 009/26=t).
بحث و نتیجه‌گیری
هدف اصلی از پژوهش حاضر، مدل‌سازی عوامل مؤثر بر پیادهسازی برنامههای راهبردی در فدراسیونهای ورزشی ایران بود. نتایج تحقیق نشان داد که عوامل علی شامل دسترسی به اهداف و پیش‌گیری از مشکلات تأثیر معنی‌داری بر پیادهسازی برنامههای راهبردی دارند. این بخش از نتایج تحقیق با بخشی از نتایج تحقیقات تادس و همکاران (2023)، صادقی و همکاران (1402) و رضایی و منظمی (1398) همسو می‌باشد. این بخش از نتایج تحقیق را این‌گونه میتوان تبیین کرد که مدیران فدراسیونهای ورزشی به منظور پیادهسازی مناسب برنامههای راهبردی تدوین‌شده باید به طور دقیق مسیرهای رسیدن به اهداف مد نظر سازمان را مشخص کنند و شرایط اجرایی شدن این برنامهها را فراهم کنند چرا که تنظیم برنامههای راهبردی بدون اجرا کردن آن، هیچ ارزشی ندارد. از طرف دیگر مدیران فدراسیونهای ورزشی باید در تمامی اقدامات خود پویا و متغیر بودن محیط رقابتی فدراسیونهای ورزشی را در نظر بگیرند و در کنار آن به مشکلات درون‌سازمانی مانند عدم هماهنگی بین بخش‌های مختلف فدراسیونهای ورزشی که ممکن است رخ دهد، رسیدگی کنند تا از این طریق شرایط را برای پیادهسازی هر چه بهتر برنامههای راهبردی در فدراسیونهای ورزشی ایران فراهم شود.
نتایج تحقیق همچنین نشان داد که پیادهسازی برنامههای راهبردی تاثیر معنی‌داری بر راهبردها شامل راهبردهای مرتبط با نیروی انسانی، راهبردهای مالی، راهبردهای مدیریتی، راهبردهای نظارتی، راهبردهای انگیزشی و راهبردهای قانونی دارند. این بخش از نتایج تحقیق با بخشی از نتایج تحقیقات هوانگ و کیو (2024)، صادقی و همکاران (1402) و هانلن و همکاران (2022) همسو می‌باشد. این بخش از نتایج تحقیق نشان می‌دهد که به منظور پیادهسازی برنامههای راهبردی در فدراسیونهای ورزشی ایران میتوان اقدامات مختلفی اعم از تقویت نیروی انسانی موجود و بکارگیری نیروی متخصص، تقسیم وظایف مناسب، تأکید بر استعدادیابی، حمایت از سرمایه‌گذاران خصوصی، بودجه‌بندی مناسب، فراهم کردن زیرساخت‌ها، برنامهریزی عملیاتی مناسب، ادامه دادن مسیر مدیران موفق، نیازسنجی، هم‌فکری بین سازمانی، تصمیم‌گیری گروهی، نظارت بر کیفیت و اجرای برنامهها، ارائه انگیزه‌های مالی به اعضای فدراسیونهای ورزشی و تدوین قوانین مناسب جدید و اصلاح قوانین پیش پا افتاده قدیمی انجام داد.
دیگر نتایج تحقیق نشان داد که عوامل زمینه‌ای شامل ویژگی برنامههای راهبردی تدوین‌شده، ضعف اجراکنندگان برنامهها و مشکلات مدیریتی تاثیر معنی‌داری بر راهبردها دارند. این بخش از نتایج تحقیق با بخشی از نتایج تحقیقات هوانگ و کیو (2024)، تادس و همکاران (2023)، زیمرس و همکاران (2021) و محمدی (1400) همسو می‌باشد. این بخش از نتایج تحقیق نشان‌دهنده این نکته است که ویژگی برنامههای راهبردی تدوین‌شده در فدراسیونهای ورزشی مانند قابل اجرا بودن، صریح و آشکار بودن و کیفیت برنامهها می‌تواند در پیادهسازی مناسب آن برنامهها نقش مؤثری داشته باشد و هرچه برنامههای تدوین شده قابل اجراتر و صریح‌تر باشند و کیفیت برنامهها نیز بالا باشد، امکان موفقیت در پیادهسازی آن‌ها نیز بالا خواهد بود. علی‌رغم موارد مذکور اگر برنامههای تدوین شده در بالاترین کیفیت ممکن نیز تدوین شده باشند ولی اجراکنندگان آن برنامه تخصص و مسئولیت‌پذیری کافی را نداشته باشند و مشکلات مدیریتی مانند ضعف زیرساختی و مالی نیز در فدراسیونهای ورزشی ایران وجود داشته باشد، پیادهسازی برنامههای راهبردی تدوین‌شده در فدراسیونهای ورزشی با مشکل مواجه خواهد شد و امکان کسب موفقیت در این زمینه بسیار کاهش پیدا میکند.
بخش دیگری از نتایج تحقیق نشان داد که عوامل مداخله‌گر شامل مشکلات اقتصادی و مشکلات سیاسی تاثیر معنی‌داری بر راهبردها دارند. این بخش از نتایج تحقیق با بخشی از نتایج تحقیقات صادقی و همکاران (1402)، شهرکی و اسماعیلی (1401) و زیمرس و همکاران (2021) همسو می‌باشد. در رابطه با این بخش از نتایج تحقیق میتوان چنین بیان کرد که از یک طرف وجود مشکلات اقتصادی مانند تورم بالا در جامعه، عدم حمایت مالی دولت و توزیع ناعادلانه بودجه بین سازمانهای ورزشی و غیر ورزشی و از طرف دیگر وجود مشکلات سیاسی مانند دخالت کردن افراد سیاسی در تنظیم راهبردهای فدراسیونهای ورزشی، بلوکه شدن مبالغ هنگفت ورزش کشور به دلیل تحریم و ناتوانی فدراسیون‌ها از بهره‌برداری از آن‌ها جهت پیشبرد اهداف خود و نداشتن رابطه مطلوب سیاسی-ورزشی با بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته همواره موانعی اساسی در مسیر پیادهسازی برنامههای راهبردی فدراسیونهای ورزشی ایران بودند که جهت رفع این مشکلات میتوان اقدامات اقتصادی مانند شناسایی منابع مالی مورد نیاز برای موفقیت ورزشکاران رشته‌های مختلف ورزشی در عرصههای بین‌المللی و تأمین آن‌ها و اقدامات مدیریتی مانند استفاده از خرد جمعی مانند فراخوان دادن در رابطه با تصمیم‌گیری‌های کلان فدراسیونهای ورزشی بهره گرفت.
در نهایت نتایج تحقیق نشان داد که راهبردها تأثیر معنی‌داری بر پیامدهای پیادهسازی برنامههای راهبردی فدراسیونهای ورزشی شامل توسعه ورزشی، توسعه اجتماعی و توسعه اقتصادی دارد. این بخش از نتایج تحقیق با بخشی از نتایج تحقیقات هانلن و همکاران (2022)، گوهری و همکاران (1401) و رضایی و منظمی (1398) همسو می‌باشد. بر اساس این بخش از نتایج تحقیق میتوان بیان کرد که اگر راهبردهای ارائه شده در این پژوهش جهت پیادهسازی برنامههای راهبردی فدراسیونهای ورزشی به درستی انجام شوند، ورزش پایه کشور توسعه می‌یابد، افتخارات ورزشی بین‌المللی افزایش می‌یابد، مشکارکت ورزشی در بین مردم بیشتر می‌شود، اقتدار ملی و انسجام اجتماعی افزایش و بزهکاری اجتماعی کاهش پیدا میکند و از نظر اقتصادی نیز اشتغال‌زایی اتفاق می‌افتد، ورود ارز به داخل کشور افزایش پیدا میکند و هزینه‌های مرتبط با برنامهریزی مجدد و اجرای ناقص برنامههای راهبردی کاهش پیدا میکند.
بر اساس نتایج تحقیق میتوان بیان کرد که برنامههای راهبردی در فدراسیونهای ورزشی ایران تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرند که با مدیریت آن‌ها، میتوان به توسعه ورزشی، اجتماعی و اقتصادی در کشور دست یافت. به طور کلی عوامل مختلفی اعم از عوامل علی، زمینه‌ای و مداخله‌گر وجود دارند که به طرق مختلف بر پیادهسازی برنامههای راهبردی فدراسیونهای ورزشی ایران تأثیر می‌گذارند و مدیران و مسئولین مربوطه می‌توانند با در نظر گرفت آن عوامل برنامههای راهبردی تدوین‌شده در فدراسیونهای ورزشی را به خوبی پیادهسازی کنند که همین امر موجب توسعه ورزشی، توسعه اجتماعی و توسعه اقتصادی در ورزش کشور می‌شود.
)