Document Type : Original Article
Authors
1 phd student
2 Associate Professor - Physical Education - Islamic Azad University - Kermanshah Branch
3 Razi University
Abstract
The present study was conducted to design and test a model of the consequences of the development of traditional games and sports. The statistical population in the qualitative section was experts in the field of traditional sports and professors of sports management. In the qualitative section, purposive sampling and interviews with experts continued until information saturation, and 15 interviews were conducted with 15 experts. The statistical population of the research in the quantitative part included all managers and staff of the Ministry of Sports and Youth, provincial sports managers and managers of sports federations and boards, and professors of sports management. Considering that the statistical population was 1800 people based on the inquiry from the Ministry of Sports and Youth, in the quantitative section 288 people were selected as a sample by stratified random method. The data collection tool in the present study was a semi-structured interview and a researcher-made questionnaire. In order to analyze the data of the present study, coding in the qualitative part and structural equation method in the quantitative part were used. In the qualitative part of the research, it was found that the categories were extracted in the form of 29 concept codes and 6 main categories. In the quantitative part, it was found that all 6 main categories of research (sports, sporting events, mental and physical health, socio-cultural and economic) have a good fit and the use of very high capacities of local games and traditional sports. , Leads to many positive consequences.
Keywords
طراحی مدل پیامدهای توسعه بازیها و ورزشهای سنتی
پیمان کاکاویسی[1]
شهاب بهرامی[2]
حسین عیدی[3]
10.22034/ssys.2022.2213.2581
تاریخ دریافت مقاله: 09/11/1400
تاریخ پذیرش مقاله: 18/01/1401
مقدمه
ورزش در تمام دوران زندگی از اهمیت زیادی برخوردار است و در تامین سلامت جسمی و روانی افراد فعال تأثیر بسیار زیادی دارد. بسیاری از آثار نامطلوب محیط اجتماعی، اقتصادی، وضع خانوادگی، وراثت و نظایر آن با استفاده از ورزش میتواند کاهش یابد و یا حتی به طور کلی از میان برود (محمدی بردبری و همکاران، 1396). توسعه ورزش و تربیتبدنی به سبب تاثیر مثبت آن بر تأمین سلامت جسمی و روحی، گذران سالم اوقات فراغت و آثار شگرف در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، میتواند به عنوان یکی از اصلیترین ابزارهای توجه به انسان به عنوان محور توسعه پایدار قلمداد شود (پاپ زن و همکاران، 1395: 89). علاوه بر آثار ورزش بر اجتماع، ورزش میتواند تاثیرات مهمی برای دولتها در پی داشته باشد و به همین جهت دولتهای مختلف توجه ویژهای به ورزش دارند. توسعه ورزش در جهان امروزی یکی از راهکارهای ثمربخش جهت رسیدن به هدفهای متعالی در ابعاد مختلف توسعه برای دولتمردان کشورهای پیشرفته است (جکینسون و بنسون[4]، 2009: 8). در سطح ملی نیز در راستای توسعه پایدار ایران میتوان به ورزش و فعالیت‌بدنی به عنوان یک اهرم قدرتمند و اثربخش نگریست (قربانی و صفری جعفرلو، 1400: 32). بااینحال، برای اینکه بتوان در مسیر توسعه ورزش گام نهاد، نیاز است که ورزش را در قالب زیرمجموعههای آن مورد توجه قرار داد و با توسعه زیرمجموعههای آن، توسعه ورزش در سطح ملی و بینالمللی بدست آید. یکی از استدلالات مهم برای این مسئله این است که ورزش ایران دارای متولیان زیادی از جمله وزارت ورزش و جوانان، کمیته ملی المپیک، وزرات آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، بخش خصوصی، شهرداریها و غیره است که هر کدام در توسعه ورزش در حوزههای مختلف آن فعالیت دارند و عملکرد آنها به صورت بخشی قابل ارزیابی است.
یکی از دستهبندیهای رایج در سطح ملی برای ورزش، دستهبندی بر اساس مولفههای ورزش شامل ورزش قهرمانی، حرفه ای، تربیتی و همگانی است (راسخ و همکاران، 1397: 18). تقسیمبندیهای دیگری بر اساس ماهیت رشتههای ورزشی از جمله ورزشهای نوین و سنتی، ورزشهای گروهی و انفرادی و غیره نیز وجود دارد. بااینحال یکی از مهمترین زیرمجموعههای ورزش شامل ورزشهای سنتی و بازیهای بومی
محلی است که توسعه آن میتواند نقش مهمی بر توسعه ورزش کشور داشته باشد. بازیهای بومی به بازیهایی اطلاق میشود که فقط در یک منطقه یا محله خاصی اجرا شوند، ولی در بازیهای محلی وسعت تحت پوشش بازی بیشتر شده و اختصاص به استان یا استانهایی دارد که دارای وجوهاتی مشترک مانند آب و هوا، زبان و غیره باشند (شریعت زاده، 1992: 423). بازیهای بومی و محلی و ورزشهای سنتی نوعی فعالیت ورزشی هستند که توسط ملتها در دورههای مختلف تاریخی ایجاد شدهاند تا نیازهای جسمی و روحی افراد را در دورههای تاریخی مذکور برآورده سازند (لیو[5] و همکاران، 2021: 2704). در مدل طبقهبندی مفهومی فعالیتهای ورزشی و غیرورزشی که توسط گراتون و تیلور[6] (2000) ارائه شده است، بازیهای سنتی در صورت رقابتیشدن با برگزاری مسابقات قهرمانی جهان (به عنوان مثال کبدی) میتوانند به عنوان ورزش شناخته شوند. درحالحاضر برخی از این بازیهای بومی
محلی توسعه یافتهاند و به شکل ورزشهای سنتی قانونمند شدهاند و با داشتن فدراسیون ورزشی ملی و بینالمللی مسابقاتی در سطح جهانی در این ورزشها برگزار میشود. کشور ایران نیز پیشینه زیادی در زمینه بازیها و ورزشهای سنتی دارد. از جمله بازیها و ورزشهای سنتی مهم ایران که هنوز هم علاقهمندان زیادی دارند، میتوان به ورزش زورخانه ای، چوگان، گوی بازی، زو، کشتی پهلوانی، چوخه، لوچو، زوران و غیره اشاره نمود.
بازیها و ورزشهای سنتی از اهمیت بالایی برخوردار هستند، بهطوریکه به پالایش بسیاری از مهارتها (به عنوان مثال کار تیمی، همکاری، مدیریت یک چالش، تعیین و دستیابی به اهداف)، ایجاد شخصیت، زمینهای برای بیان و بهبود عملکرد کمک میکنند. آنها امکان تفریح ، لذت و سرگرمی و دوستیابی را فراهم میکنند و در بازیها و ورزشهای سنتی میتوان ایده بازی جوانمردانه و سبک زندگی سالم یا نگرش مثبت به زندگی را ایجاد کنیم (برونیکوفسکا و گرول[7]، 2015). به عنوان اشکال تبادل فرهنگی، سرگرمی و نمایشهای ورزشی تجاری عمل میکنند (گو[8] و همکاران، 2016: 270). با عناصر سرگرمی و اوقات فراغت، به طور گستردهای در تناسب اندام عمومی نقش دارند، باعث پیشرفت اقلیتهای قومی میشوند و شاخهای از فرهنگ جهانی و جوهره فرهنگ ملی هر کشور هستند (لیو و همکاران، 2021: 2698). بخش مهمی از میراث فرهنگی تفریحی جهان میباشند که دارای یک هویت فرهنگی هستند و همین امر باعث میشود که بگوییم بازیهای ورزشی به عنوان آینه جامعه ظاهر میشوند (نفیل[9] و همکاران، 2021). کاشف (1378: 54) اهداف اصلی و مهم بازیها و ورزشهای بومی و محلی را شامل افزایش سرعت، قدرت و استقامت بدنی، بهبود واکنش و چابکی، روحیه شجاعت و مقاومت و تقویت حس همکاری و تعاون، توسعه اعتماد به نفس و در نهایت پر کردن اوقات فراغت و بیکاری معرفی میکند. اقدسی و همکاران (2013: 27) ادعا کردند که با توجه به اینکه بازیهای بومی و محلی ابزاری برای انتقال مفاهیم فرهنگی هستند و از فاصله فرهنگی بین نسلها جلوگیری میکنند، بنابراین حفظ و انتقال این بازیها، شکلی از مسائل فرهنگی هر ملت و تمدن است. همچنین، تانگوتم و چنتاچن[10] (2009: 396) به مزایا و فواید بازیها و ورزشهای بومی در ابعاد اجتماعی، فیزیکی، روانی، عاطفی، آگاهی و دانشی اشاره کردهاند. پالم[11] (2005) نیز اظهار کرد که ورزشهای سنتی برای آموزشهای فیزیکی دارای محتویات لازم هستند، چون فرهنگ منطقه را به کودکان آموزش میدهند، به تجیزات خاص نیاز ندارند، توانایی راهیابی به جشنوارههای محلی را دارند و توانایی انتقال به نسلهای بعدی را دارا هستند. البته بازیها و ورزشهای سنتی میتوانند در توسعه گردشگری (غفوری، 1393ک 153)، افزایش تولید ناخالص داخلی و ایجاد اشتغال (غفوری و همکاران، 1398)، توسعه مهارتهای حرکتی کودکان (اکبری، 2007: 35) و غیره نیز نقش داشته باشند.
بخش دیگری از تحقیقات در زمینه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی به بررسی موانع توسعه (جوشقانی، 1397؛ اندام و همکاران، 1394؛ هنرور و همکاران، 1393) و عوامل تاثیرگذار بر توسعه (غفوری و همکاران، 1398؛ گل زاده و میرآبادی، 1398؛ حسینی کشتان و همکاران، 1398؛ غفوری و همکاران، 2019؛ ایوانز[12] و همکاران، 2017) بازیها و ورزشهای سنتی پرداختهاند. همانگونه که مشاهده میگردد اگرچه تحقیقات مختلفی به بررسی اهمیت و همچنین شناسایی موانع و عوامل توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی پرداختهاند، بااینحال، تحقیقی یافت نمیشود که پیامدهای توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی مورد بررسی قرار داده باشد. البته محققان در سایر حوزهها به پیامدهای توسعه ورزش پرداختهاند. به طورمثال، نتایج تحقیق قنبری فیروزآبادی و همکاران (1399: 179) با طراحی الگوی راهبردی توسعه ورزش دانشآموزی نشان دادند که توسعه ورزش دانشآموزی، پیامدهای تربیتی اعتقادی، عبادی و اخلاقی، تربیتی، اقتصادی و حرفه ای، علمی و فناوری، اجتماعی، تربیت زیستی و بدنی، زیبایی شناختی و هنری به دنبال خواهد داشت. همچنین، رغبتی و همکاران (1398: 6) پیامدهای توسعه ورزش حرفهای در ایران را شامل اشتغالزایی، توسعه اقتصادی، توسعه ملی، توسعه رفتاری و توسعه ساختاری معرفی کردهاند. البته تعداد تحقیقاتی که پیامدهای توسعه ورزش را در مولفهها و رشتههای ورزشی مختلف مورد بررسی قرار دادهاند، خیلی بیشتر است و به همین دلیل نیاز به انجام تحقیق در زمینه شناسایی پیامدهای توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی وجود دارد. در صورتی که مسئولان ورزش از پیامدهای توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی آگاه باشند، قطعاً مصممتر و با تلاش بیشتری در جهت توسعه آن گام برمیدارند. به همین جهت در تحقیق حاضر پیامدهای توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی در قالب یک مدل شناسایی خواهد شد.
روش‌شناسی تحقیق
پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی، بر اساس رویکرد پژوهش، آمیخته از نوع اکتشافی متوالی (کیفی- کمی) که در بخش کیفی پدیدارشناسی و در بخش کمی، توصیفی- تحلیلی بود. ابزار مورداستفاده در این پژوهش شامل مصاحبه و پرسشنامه میباشد. سؤالات مصاحبه شامل 2 سؤال باز و سؤالات پرسشنامه شامل 29 گویه و در قالب 6 مؤلفه، به‌صورت پنج گزینهای لیکرت (کاملاً موافقم، 5 امتیاز تا کاملاً مخالفم، 1 امتیاز) تدوین شد. در بخش اول (کیفی) متخصصان صاحبنظر در حوزه ورزشهای سنتی و اساتید مدیریت ورزشی بودند. اساتیدی که حداقل در دو پژوهش (کتاب، ترجمه، طرح پژوهشی، مقاله پژوهشی، مقاله همایشی، سخنرانی و غیره) دارای زمینه تحقیقاتی در این حوزه بودند که تعداد اساتید شناسایی شده، 29 نفر بودند. بنابراین با تمامی این 29 نفر مکاتباتی از طریق ایمیل، پیام و تماس، صورت گرفت و 20 نفر از این افراد برای شرکت در مصاحبه اعلام آمادگی نمودند. بنابراین نمونهگیری در بخش کیفی به صورت هدفمند و مصاحبه با خبرگان تا زمان اشباع اطلاعاتی انجام گرفت. در مصاحبه 13 با سیزدهمین نفر، داده جدیدی به دست نیامد اما مصاحبهها تا نفر 15 برای اطمینان ادامه یافت. جامعه آماری تحقیق در بخش کمی شامل کلیه مدیران و کارکنان ستادی وزارت ورزش و جوانان، مدیران ورزش استانی و مدیران فدراسیونها و هیاتهای ورزشی و اساتید مدیریت ورزشی بود. با توجه به اینکه جامعه آماری بر اساس استعلام از وزارت ورزش و جوانان 1800 نفر میباشند. در بخش کمی بر اساس جدول مورگان حداقل 317 نفر به عنوان نمونه و به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. از این تعداد، 288 پرسشنامه به صورت صحیح عودت داده شد.
شاخص آزمونKMO، کفایت نمونهگیری را میسنجد و مقدار 78/0 برای این آزمون به دست آمد که نشان از کفایت مناسب نمونهها دارد.
در بخش کیفی تحقیق جهت بررسی روایی از قابلیت باور پذیری (اعتبار)، انتقال پذیری و تایید پذیری استفاده گردید (جدول 1).
جدول 1. روایی و پایایی بخش کیفی
|
|
|
روش |
نتیجه |
|
روایی |
قابلیت باورپذیری (اعتبار) |
تایید فرایند پژوهش توسط هفت متخصص |
تأیید |
|
استفاده از دو کدگذار جهت کدگزاری چند نمونه مصاحبه |
تأیید |
||
|
انتقالپذیری |
نظرات سه متخصص که در پژوهش مشارکت نداشتند |
تأیید |
|
|
تاییدپذیری |
ثبت و ضبط تمامی مصاحبه ها |
تأیید |
|
|
پایایی |
مطالعه حسابرسی فرآیند |
در اختیار قرار دادن اطلاعات به اساتید راهنما و مشاور |
تأیید |
|
توافق درون موضوعی دو کدگذار |
تحلیل سه مصاحبه توسط محقق و همکار و مشخص نمودن کدهای مشابه و غیرمشابه |
تعداد کل کدها: 103 تعداد کل توافقات: 45 تعداد کل عدم توافقات: 13 پایایی بین دو کدگذار: 4/87% بیشتر از 60% و تأیید پایایی |
پایایی و روایی در پیالاس در دو بخش سنجیده میشود: الف) بخش مربوط به مدلهای اندازهگیری، ب) بخش مربوط به مدل ساختاری. پایایی مدل اندازهگیری به‌وسیله ضرایب بارهای عاملی، آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی مورد ارزیابی قرار میگیرد. بارعاملی از طریق محاسبه مقدار همبستگی شاخص‌های یک سازه با آن سازه محاسبه میشود که اگر این مقدار برابر و یا بیشتر از مقدار 4/0 شود مؤید این مطلب است که واریانس بین سازه و شاخص‌های آن از واریانس خطای اندازهگیری آن سازه بیشتر بوده و پایایی در مورد آن سازه قابل‌قبول است (هیر[13]، 2011). همچنین در خصوص روایی محتوی نیز با استفاده از فرمهای روایی سنجی CVI و CVR روایی مورد تائید قرار گرفت. مقدار CVR با توجه به تعداد اساتید (8 نفر)، 86/0 و مقدار CVI بیشتر از 85/0 به دست آمد؛ بنابراین روایی محتوی ابزار ما مورد تائید قرار گرفت. روایی واگرا و همگرا نیز موردسنجش قرار گرفت.
در این پژوهش از دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد. در بخش آمار توصیفی از جداول و نمودارهای توصیفی برای بیان ویژگیهای جمعیتشناختی و توصیفی پژوهش استفاده شد. از شاخص‌های کشیدگی و چولگی به‌منظور بررسی توزیع دادهها (طبیعی و یا غیرطبیعی بودن) استفاده و برای بررسی و پاسخ به سؤالات پژوهش و رسم و تدوین مدل اندازهگیری و مدل ساختاری از نرمافزارهای SPSS نسخه 24، Smart PLS نسخه 0/2 و نرمافزار Max QDA نسخه Pro استفاده شد.
یافتههای پژوهش
نتایج توصیفی پژوهش در بخش کیفی و کمی درجدول 2 نشان داده شده است.
جدول 2. ویژگیهای جمعیت شناختی نمونههای پژوهش
|
بخش |
آماره |
سابقه شغلی |
جنسیت |
سن |
تحصیلات |
||||||||||
|
کمتر از 5 سال |
6- 10 سال |
11 تا 15 سال |
بیشتر از 15 سال |
زن |
مرد |
کمتر از 20 سال |
21- 40 سال |
41 تا 60 سال |
بالای 61 سال |
دیپلم و زیر دیپلم |
کارشناسی |
کارشناسی ارشد و دکتری |
|
||
|
بخش کیفی |
فراوانی |
0 |
0 |
2 |
13 |
2 |
13 |
0 |
0 |
10 |
5 |
0 |
0 |
15 |
|
|
درصد |
0 |
0 |
3/13 |
7/86 |
3/13 |
7/86 |
0 |
0 |
7/66 |
3/33 |
0 |
0 |
100 |
|
|
|
بخش کمی |
فراوانی |
0 |
106 |
111 |
71 |
157 |
131 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
درصد |
0 |
1/37 |
4/38 |
5/24 |
5/54 |
5/45 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
تحلیل کیفی:
در ابتدا، مصاحبههای انجام شده در قالب متن وارد نرم افزار Max QDA شد و سپس کدهای باز اولیه از متن مصاحبهها استخراج شد. تعداد 150 کد باز در این مرحله به دست آمد. بدیهی است که برخی کدها، چندین مرتبه تکرار شده باشند. که در این صورت در این مرحله، کدهای تکرار شده حذف گردیدند. در ادامه با حذف کدهای تکراری، 55 کد منحصربه فرد به دست آمد. با تحلیل و بررسی کدهای به دست آمده، برخی از کدها در هم ادغام شدند، چرا که از نظر مفهومی مشابه بودند. در این مرحله تعداد 36 کد به دست آمد. در ادامه، با توجه به نظرات اساتید تیم پژوهشی، تعداد 7 کد نیز به دلیل اهمیت کمتر و در نتیجه فراوانی کمتر، حذف گردیدند. نهایتا 29 کد باز منحصربه فرد با فراوانی بالا انتخاب گردید. درادامه، چند کد مفهومی تبدیل به یک مقوله شده است. در جداول زیر نتایج کدگذاری باز بر اساس کدهای مفهومی و مقولات آورده شده است.
جدول 2. کدگذاری ثانویه و شکلدهی مقولات
|
ردیف |
مقوله اصلی |
مفاهیم |
فراوانی |
|
1 |
پیامدهای ورزشی |
توسعه ورزش همگانی |
7 |
|
2 |
توسعه ورزش تربیتی |
8 |
|
|
3 |
توسعه ورزش قهرمانی |
5 |
|
|
4 |
توسعه ورزش حرفهای |
6 |
|
|
5 |
پیامدهای مربوط به رویداد ورزشی |
مشارکت حداکثری افراد در رویدادهای ورزشی |
7 |
|
6 |
بهبود تجربه برگزارکنندگان رویدادهای ورزشی |
8 |
|
|
7 |
ایجاد تجربه و حس خوشایند از شرکت در رویداد ورزشی |
5 |
|
|
8 |
استفاده حداکثری از اماکن ورزشی بدون استفاده |
6 |
|
|
9 |
ایجاد اوقات فرات فعال |
4 |
|
|
10 |
شناسایی استعدادهای ورزشی |
8 |
|
|
11 |
پیامدهای سلامت روانی |
افزایش نشاط و شادابی افراد |
7 |
|
12 |
ایجاد اعتماد به نفس افراد |
6 |
|
|
13 |
بهبود عزت نفس افراد |
9 |
|
|
14 |
رضایت از زندگی |
4 |
|
|
15 |
کاهش افسردگی |
5 |
|
|
16 |
کاهش اضطراب |
6 |
|
|
17 |
پیامدهای سلامت جسمی |
کاهش ناهنجاری اسکلتی |
4 |
|
18 |
بهبود سلامت قلب و عروق |
8 |
|
|
19 |
پیامدهای فرهنگی- اجتماعی |
کاهش خشونت و پرخاشگری |
7 |
|
20 |
بهبود روابط اجتماعی |
5 |
|
|
21 |
بهبود همبستگی قومی، نژادی و ملیتی |
6 |
|
|
22 |
بهبود هویت قومی |
8 |
|
|
23 |
کاهش ناهنجاریهای اجتماعی |
7 |
|
|
24 |
معرفی آداب و رسوم ورزشی قومیتها |
9 |
|
|
25 |
معرفی چاذبههای طبیعی و غیرطبیعی |
6 |
|
|
26 |
استفاده از پیشکسوتان ورزشی و احترام به پیشکسوت |
5 |
|
|
27 |
اقتصادی |
کاهش هزینههای درمانی |
8 |
|
28 |
ایجاد اشتغال |
7 |
|
|
29 |
ایجاد اشتغال و درآمد غیرمستقیم در بخشهای گردشگری |
9 |
نهایتاً 29 کد مفهومی و 6 مقوله اصلی استخراج شد.
کدهای محوری پژوهش حاضر درواقع همان مقولات مستخرج شده در مرحله کدگذاری باز میباشند (کرسول، 1391)؛ بنابراین مدل پیامدهای توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی در شکل 1 نشان داده شده است:
شکل 1. مدل پیامدهای توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی
در بخش کمی، نتایج نشان داد که چولگی بین 3 و 3- و کشیدگی بین 5 و 5- قرار دارد؛ تعداد نمونههای پژوهش بیشتر از 200 نفر میباشد، اما به ازای هر متغیر، 3 گویه وجود ندارد؛ بنابراین در این پژوهش، از نرمافزار واریانس محور پی ال اس استفاده میشود.
برای بررسی برازش مدلهای اندازهگیری، سه معیار پایایی، روایی همگرا و روایی واگرا استفاده میشود و پایایی خود از سه طریق بررسی ضرایب بارهای عاملی، ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی صورت میپذیرد (جدول 3).
جدول 3. برازش مدل اندازهگیری
|
مؤلفهها |
آلفای کرونباخ |
پایایی ترکیبی |
AVE |
6 |
5 |
4 |
3 |
2 |
1 |
|
1. ورزشی |
812/0 |
736/0 |
545/0 |
278/0 |
211/0 |
178/0 |
165/0 |
123/0 |
738/0 |
|
2. رویداد ورزشی |
701/0 |
759/0 |
631/0 |
214/0 |
189/0 |
180/0 |
215/0 |
794/0 |
|
|
3. سلامت روانی |
749/0 |
784/0 |
598/0 |
234/0 |
167/0 |
136/0 |
773/0 |
|
|
|
4. سلامت جسمی |
761/0 |
864/0 |
557/0 |
199/0 |
199/0 |
746/0 |
|
|
|
|
5. فرهنگی اجتماعی |
759/0 |
761/0 |
560/0 |
181/0 |
748/0 |
|
|
|
|
|
6. اقتصادی |
875/0 |
799/0 |
571/0 |
755/0 |
|
|
|
|
|
نتایج نشان داد که مقدار ضرایب بارهای عاملی بیشتر از 55/0 است. آلفای کرونباخ بیشتر از 7/0، پایایی ترکیبی بیشتر از 7/0 و مقدار AVE بیشتر از 5/0 میباشد. همچنین روایی واگرا در هر دو روش، روش اول (سؤالات مربوط به هرمتغیر نسبت به خود آن متغیر همبستگی بیشتری دارند تا نسبت به متغیرهای دیگر) و روش دوم (معیار مهم دیگری که با روایی واگرا مشخص میگردد، میزان رابطه یک متغیر با سؤالاتش در مقایسه رابطه آن متغیر با سایر متغیرهاست) به تأیید رسید (هیر، 2011).
با توجه به تائید روایی و پایایی پرسشنامه پژوهش از طریق معادلات ساختاری، به بررسی روابط موجود در مدل پژوهش با استفاده از نرمافزار پی ال اس پرداخته میشود (شکل شماره 2 و 3).
شکل 2. مدل اندازهگیری (بررسی ضرایب مسیر)
برای بررسی برازش مدل ساختاری پژوهش از چندین معیار استفاده میشود که اولین و اساسی‌ترین معیار، ضرایب معنی‌داری میباشد. درصورتی‌که مقدار این اعداد از 96/1 بیشتر شود، نشان از صحت رابطه بین متغیرها و درنتیجه تائید روابط موجود در مدل پژوهش در سطح اطمینان 95/0 است. البته باید توجه داشت که اعداد فقط صحت رابطه را نشان میدهند و شدت رابطه بین متغیرها را نمیتوان با آن سنجید.
شکل 3- مدل ساختاری پژوهش (بررسی ضرایب معنی‌داری‌تی)
برازش مدل ساختاری و مدل کلی پژوهش به تأیید رسید (جدول 4).
جدول 4. برازش مدل ساختاری و کلی
|
برازش مدل کلی |
برازش مدل ساختاری |
مؤلفهها |
||||
|
GOF |
Q2 |
R2 |
||||
|
نتیجه |
آماره |
نتیجه |
آماره |
نتیجه |
آماره |
|
|
قوی |
512/0 |
قوی |
658/0 |
ضعیف |
238/0 |
ورزشی |
|
قوی |
631/0 |
قوی |
439/0 |
قوی |
699/0 |
رویداد ورزشی |
|
قوی |
432/0 |
قوی |
678/0 |
متوسط |
556/0 |
سلامت روانی |
|
قوی |
498/0 |
قوی |
557/0 |
متوسط |
539/0 |
سلامت جسمی |
|
قوی |
648/0 |
قوی |
613/0 |
وی |
783/0 |
فرهنگی اجتماعی |
|
قوی |
548/0 |
قوی |
724/0 |
متوسط |
511/0 |
اقتصادی |
در ادامه روابط موجود در مدل پژوهش نشان داده شده است (جدول 5).
جدول 5- برسی روابط موجود در مدل پژوهش
|
مستقل |
مسیر |
وابسته |
ضرب مسیر |
مقدار ضریب تی |
نتیجه |
|
پیامدهای توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی |
---˂ |
ورزشی |
238/0 |
232/3 |
تائید |
|
---˂ |
رویداد ورزشی |
699/0 |
634/15 |
تائید |
|
|
---˂ |
سلامت روانی |
745/0 |
794/13 |
تائید |
|
|
---˂ |
سلامت جسمی |
734/0 |
320/12 |
تائید |
|
|
---˂ |
فرهنگی اجتماعی |
885/0 |
312/33 |
تائید |
|
|
---˂ |
اقتصادی |
715/0 |
835/10 |
تائید |
نتایج جدول فوق نشان داد که با توجه به اینکه مقدار تی همگی روابط بیشتر از 96/1 میباشند بنابراین در سطح 95/0، هر یک از روابط موجود در مدل پژوهش به تائید رسید.
بحث و نتیجه گیری
پژوهش حاضر باهدف ارائه مدل پیامدهای توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی اجرا شد و یافتههای تحقیق نشان داد که شش مقوله اصلی شامل مقولههای ورزشی، رویداد ورزشی، سلامت روانی، سلامت جسمی، فرهنگی اجتماعی و اقتصادی به عنوان پیامدهای توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی شناسایی شدهاند که در ادامه به تفکیک مورد بحث قرار خواهند گرفت.
اولین پیامد توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی مربوط به مقوله ورزشی است. همانگونه که قبلا اشاره شد مولفههای ورزش کشور شامل چهار دسته همگانی، تربیتی، قهرمانی و حرفهای هستند و توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی در توسعه هر یک از این مولفه ها تاثیرگذار است. بسیاری از بازیهای بومی محلی در قالب زنگ ورزش، واحدهای تربیتبدنی و همچنین مسابقات ورزش دانشآموزی و دانشجویی در ورزش مدارس و دانشگاهها و بسیاری از آنها در حوزه ورزش همگانی و ورزشهای روستایی و عشایری فعال هستند و برخی از آنها (از جمله کبدی و چوگان) دارای مسابقات قهرمانی کشور و حتی لیگهای حرفهای هستند که نشان میدهد که ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی در تاروپود ورزش کشور گسترش یافتهاند و هر اقدامی در جهت توسعه آنها به توسعه ورزش کشور میانجامد. دسته دیگری از پیامدهای توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی مرتبط به رویدادهای ورزشی است. با توجه به وسعت و گستردگی ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی، تناسب با فرهنگ و سنتهای مناطق مختلف کشور، نیاز به امکانات کم و غیره جمعیت زیادی از افراد جامعه میتوانند جذب ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی شوند و در رویدادهای ورزشی مرتبط با این بازیها و ورزشها مشارکت حداکثری مشاهده میشود. همچنین با توجه به غیررقابتی بودن بسیاری از ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی و تمرکز بر کسب تجربه و احساس خوشایند در رویدادهای ورزشی در آنها، بسیاری از افراد با مشارکت در رویدادهای ورزشی مرتبط با ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی از اوقات فراغت فعال بهرهمند میگردند. همسو با نتایج تحقیق، در تحقیقات دیگر (لیو و همکاران، 2021؛ گو و همکاران، 2016؛ برونیکوفسکا و گرول، 2015؛ کاشف، 1378) نیز از اوقات فراغت و سرگرمی لذتبخش به عنوان پیامد ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی نام برده شده است. علاوه بر مشارکت ورزشکاران ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی، افراد مختلفی در حاشیه این رویداد در قالب مسئولان برگزاری مسابقات، مربیان، داوران و غیره فعالیت میکنند و تجربه برگزاری رویدادهای ورزشی را کسب میکنند و از طرفی بسیاری از اماکن ورزشی بدون استفاده را میتوان با برگزاری این رویدادهای ورزشی فعال نمود. برگزاری رویدادهای ورزشی مرتبط با ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی به شناسایی استعدادهای ورزشی کمک میکند. به عنوان مثال در بسیاری انواع کشتیهای سنتی و محلی (چوخه، زوران، گوراش، لوچو و غیره) استعدادهای ورزشی زیادی کشف شده اند و در ادامه حتی در تیمهای ملی کشتی آزاد و فرنگی در میادین بینالمللی برای ایران افتخارآفرینی نمودهاند. مشابهت ورزشهای سنتی ایران با ورزشهای بینالمللی تنها مربوط به کشتی نیست و در بسیاری از ورزشهای سنتی از جمله زو نیز مشاهده میگردد و به دلیل مشابهت آن با کبدی، ایران توانسته است خود را به عنوان یکی از قطبهای کبدی جهان معرفی کند.
در مجموع ورزش در ابعاد جسمانی و روانی، مزایای متعددی برای افراد مشارکتکننده دارد که این موضوع در مورد ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی نیز صدق میکند. ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی پیامدهای مثبت جسمانی (کاهش ناهنجاری اسکلتی و بهبود سلامت قلب و عروق) و روانی (افزایش نشاط و شادابی افراد، ایجاد اعتماد به نفس افراد، بهبود عزت نفس افراد، رضایت از زندگی و کاهش افسردگی و اضطراب) متعددی در پی دارند. اگرچه در بعد جسمانی ممکن است ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی در کنار سایر ورزشها در یک سطح تاثیرگذار باشند، اما در بعد روانی، ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی میتوانند تاثیرات مثبت بیشتری داشته باشند و پیامدهای منفی روانی از جمله استرس، اضطراب و غیره کمتر در این ورزشها و بازیها تجربه میشود. مطابق با یافتههای تحقیق، در سایر تحقیقات نیز پیامدهایی از جمله نقش عمده در تناسب اندام عمومی و تامین نیازهای جسمی و روحی افراد در دورههای تاریخی (لیو و همکاران، 2021)، توسعه مهارتهای حرکتی کودکان (اکبری، 2007) و افزایش سرعت، قدرت و استقامت بدنی، بهبود واکنش و چابکی، روحیه شجاعت و مقاومت، توسعه اعتماد به نفس (کاشف، 1378) اشاره شده است. همچنین، تانگوتم و چنتاچن (2009) به مزایا و فواید بازیها و ورزشهای بومی در ابعاد مختلف از جمله فیزیکی و روانی اشاره کردهاند. پالم[14] (2005) نیز اظهار کرد که ورزشهای سنتی برای آموزشهای فیزیکی دارای محتویات لازم هستند. نتایج تحقیق قنبری فیروزآبادی و همکاران (1399) با طراحی الگوی راهبردی توسعه ورزش دانشآموزی نشان دادند که توسعه ورزش دانشآموزی، پیامدهای تربیت زیستی و بدنی به دنبال خواهد داشت.
یکی دیگر از پیامدهای توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی، پیامدهای فرهنگی- اجتماعی آن است. در تحقیقات دیگر بر نقش فرهنگی (گو و همکاران، 2016) و اجتماعی (قنبری فیروزآبادی و همکاران، 1399؛ تانگوتم و چنتاچن، 2009) ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی تاکید شده است. با توجه به اینکه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی ریشه در فرهنگ مناطق مختلف آن دارند و در مراسمات و آیینهای مذهبی و ملی از این ورزشها استفاده میشود، توسعه این ورزشها و بازیها میتواند به بهبود هویت قومی، بهبود همبستگی قومی، نژادی و ملیتی و معرفی آداب و رسوم ورزشی قومیتها کمک نماید. در این زمینه، لیو و همکاران (2021) ادعا کردند که ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی باعث پیشرفت اقلیتهای قومی میشوند و شاخهای از فرهنگ جهانی و جوهره فرهنگ ملی هر کشور محسوب میشوند. نفیل و همکاران (2021) نیز اظهار کردند که ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی بخش مهمی از میراث فرهنگی تفریحی جهان میباشند که دارای یک هویت فرهنگی هستند و همین امر باعث میشود که بازیهای ورزشی آینه جامعه ظاهر باشند. همچنین، اقدسی و همکاران (2013) ادعا کردند که با توجه به اینکه بازیهای بومی و محلی ابزاری برای انتقال مفاهیم فرهنگی هستند و از فاصله فرهنگی بین نسلها جلوگیری میکنند، بنابراین حفظ و انتقال این بازیها، شکلی از مسائل فرهنگی هر ملت و تمدن است. پالم (2005) هم اظهار کرد بازیهای بومی محلی، فرهنگ منطقه را به کودکان آموزش میدهند، توانایی راهیابی به جشنوارههای محلی را دارند و توانایی انتقال به نسلهای بعدی را دارا هستند. از طرفی در بسیاری از ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی تاکید زیادی بر اخلاقیات از جمله استفاده از پیشکسوتان ورزشی و احترام به آنها، بخشش، کمک به نیازمندان و غیره میشود و رفتارهای خشونت آمیز و پرخاشگری به ندرت در این ورزش ها رخ میدهد. نمونه بارز این دسته از ورزشهای سنتی، ورزش زورخانه و کشتی پهلوانی است که پیشکسوتان رکن اصلی این ورزش را تشکیل میدهند و احترام بالایی برای آنها قائل هستند. در این زمینه برونیکوفسکا و گرول (2015) ادعا کردهاند که در بازیها و ورزشهای سنتی میتوان ایده بازی جوانمردانه را پیاده نمود. بهبود روابط اجتماعی، کاهش ناهنجاریهای اجتماعی و معرفی جاذبههای طبیعی و غیرطبیعی از دیگر پیامدهای فرهنگی- اجتماعی توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی هستند و از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
پیامدهای اقتصادی، آخرین مقوله از پیامدهای ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی هستند. همانگونه که پیش از این بیان شد، ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی پیامدهای مثبت روانی و جسمانی متعددی به دنبال دارند که این پیامدها به صورت مستقیم بر کاهش هزینههای درمانی تاثیرگذار هستند. از طرفی با برگزاری رویدادهای و مسابقات در ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی امکان اشتغالزایی برای مردم محلی فراهم میگردد، بهطوریکه این ورزشها و بازیها قابلیت جذب گردشگران داخلی و خارجی را دارند. حضور این گردشگران در مناطق هدف، به صورت مستقیم باعث درآمدزایی برای ذینفعان ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی و به صورت غیرمستقیم برای مردم محلی درآمدزایی به همراه دارد. نتایج این تحقیق با نتایج تحقیقات پیشین همسویی دارد؛ به طوری که در تحقیقات پیشین پیامدهای اقتصادی (فیروزآبادی و همکاران، 1399)، اشتغالزایی، توسعه اقتصادی و توسعه ملی (رغبتی و همکاران، 1398)، توسعه گردشگری (غفوری، 1393) و افزایش تولید ناخالص داخلی و ایجاد اشتغال (غفوری و همکاران، 1398) از پیامدهای توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی عنوان شدهاند.
در مجموع همانگونه که مشاهده شد، ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی همانند سایر ورزشها دارای یک سری پیامدهای مثبت هستند (پیامدهای ورزشی و جسمانی)، با این حال، این ورزشها و بازیها جدای از این پیامدهای مشترک، دارای پیامدهای مثبت منحصربهفردی نیز هستند که در سایر ورزشها کمتر مورد توجه هستند و شامل پیامدهای مرتبط با رویدادهای ورزشی، پیامدهای روانی، فرهنگی-اجتماعی و اقتصادی هستند. مسئولان و مدیران ورزش کشور باید پیامدهای مثبت ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی را مدنظر قرار دهند و تلاش خود را در جهت توسعه این ورزشها و بازیها به کار گیرند. مسئولان ورزش کشور باتوجه به تفریحی و لذتبخش بودن ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی، میتوانند افراد بیشتری را جذب ورزش نمایند تا از مزایای ورزشی، جسمانی و روانی آن برخوردار گردند. همچنین برگزاری رویدادهای ورزشی در ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی ضمن اثرات مثبت بر ورزشکاران، برای شهرهای میزبان این رویدادها پیامدهای مثبتی از جمله جذب گردشگر، اشتغالزایی و غیره را به دنبال دارد و مسئولان ورزشی استانها باید تمهیدات مناسبی در جهت برگزاری رویدادهای ورزشی در ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی منطقه به کار گیرند. علاوهبراین، به دلیل اثرات فرهنگی-اجتماعی ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی، تاکید بر اخلاقیات و ترکیب با عقاید مذهبی مردم در برخی از این ورزشها و بازیها (از جمله ورزش زورخانهای و پهلوانی)، قابلیت بسیاری بالایی در اصلاح معضلات اجتماعی و فرهنگسازی دارند. با توجه به پیامدهای متعدد در توسعه ورزشهای سنتی و بازیهای بومی محلی به سایر محققان توصیه می گردد تا تحقیقاتی را برای ارائه راهکارها و برنامه های توسعه ورزش های سنتی و بازی های بومی محلی اجرا نمایند.
منابع
- اندام، رضا؛ عسگری، مرتضی؛ سلیمی، میترا (1394). «بررسی موانع توسعه بازی های بومی و محلی از دیدگاه دانشجویان». پژوهش های کاربردی در مدیریت ورزشی، 14، صص 49-61.
- پاپ زن، عبدالحمید؛ آگهی، حسین؛ شاهمرادی، مهنا (1395). «مؤلفه های اصلی ورزش های بومی و محلی به منظور بهره برداری در توسعه ی پایدار روستایی: مورد مطالعه بازی ها و ورزش های بومی و محلی شهرستان کرمانشاه». وسعه محلی روستایی-شهری (توسعه روستایی)، شماره 14، صص 89-112.
- پالم، یورگن (2005). «ورزش های سنتی و نقش آنها در آینده ورزش». چهارمین سمپوزیوم و اولین فستیوال ورزش های زورخانه ای، مشهد.
- جوشقانی، سعیده (1397). «تحلیل بازی های بومی محلی (بررسی موردی: بازی زو)». پژوهش در هنر و علوم انسانی، شماره ۱۰، صص 35-46.
- حسینی کشتان، میثاق؛ سعیدی، رضا؛ دستوم، صلاح؛ ظهورپرواز، مونس السادات (1398). «طراحی و تبیین عوامل اثرگذار بر توسعه ورزش روستایی و بازی های بومی محلی خراسان شمالی». سومین کنگره ملی دستاوردهای علوم ورزشی و سلامت، رشت.
- راسخ، نازنین؛ سجادی، سیداحمد؛ رضوی، سیدمحمدحسین؛ دوستی، مرتضی (1397). «تحلیل ساختار ورزش تربیتی ایران». پژوهش در ورزش تربیتی، شماره 14، صص 17-44.
- رغبتی، علی؛ هادوی، فریده؛ آقایی، نجف؛ الهی، علیرضا (1398). «راهبردها و پیامدهای توسعه ورزش حرفه ای ایران». مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، شماره 44، صص 6-26.
- شریعت زاده، سید علی اصغر (1371). «فرهنگ مردم شاهرود». جلد دوم، چاپ اول، انتشارات علمی فرهنگی، صص 423-426.
- غفوری، فرزاد (1393). «الگوی توسعه ی گردشگری بر مبنای توسعه ی بازی های بومی و محلی در کشور». مطالعات مدیریت ورزشی، 24، صص 153-174.
- غقوری، فرزاد؛ اسماعیلی، محسن؛ سهرابی، پوریا (1398). «مطالعه تطبیقی همبستگی و قرابت ورزش های سنتی و بازی های بومی، محلی ایران و چندین کشور منتخب جهان». پژوهش های کاربردی در مدیریت ورزشی، شماره 31، صص 81-88.
- غفوری، فرزاد؛ بابایی سلطانقلی، حامد؛ شهلایی، جواد (1398). «بررسی تأثیر بازیهای بومی و محلی بر افزایش در تولید ناخالص داخلی و ایجاد اشتغال». مطالعات مدیریت ورزشی، پذیرفته شده بصورت آنلاین.
- قربانی، محمدحسین؛ صفری جعفرلو، حمیدرضا (1400). «کارکردهای ورزش و تربیت بدنی در راستای توسعه پایدار ایران (یک نظریه داده بنیاد)». مدیریت و توسعه ورزش، شماره 25، صص 32-46.
- قنبری فیروزآبادی، علیرضا؛ امانی، امین؛ ریحانی، محمد؛ سردرودیان، مهتا (1399). «طراحی الگوی راهبردی توسعه ورزش دانش آموزی». پژوهش در ورزش تربیتی، شماره 20، صص 179-204.
- کاشف، میرمحمد (1378). «پژوهشی پیرامون بازی های بومی محلی آذربایجان غربی». حرکت، 2(2)، صص 47-59.
- کرسول، جان (1391). «پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت پژوهی، پدیدارشناسی، نظریه داده بنیاد، قوم نگاری، مطالعه موردی)». ترجمه حسن دانایی فرد، حسین کاظمی. انتشارات صفار. ویرایش دوم. تهران.
- گل زاده، ملیحه؛ میرآبادی، مصطفی (1398). «تحلیلی بر وضعیت گردشگری ورزشی و عوامل موثر بر توسعه آن با تاکید بر بازی های بومی و محلی (نمونه موردی: شهرستان تبریز)». جغرافیا و برنامه ریزی، شماره 67، صص 287-307.
- محمدی بردبری، مسعود؛ بابا احمدی، غفار؛ بنی سرتنگی، بیژن؛ بابا احمدی، وحید (1396). «فواید جسمانی، روانی و اجتماعی ورزش بر کودکان». اولین همایش ملی علوم اجتماعی، علوم تربیتی، روانشناسی و امنیت اجتماعی، تهران.
- هنرور، افشار؛ غفوری، فرزاد؛ ططری حسن گاویار، احسان؛ لطیفی، حجت اله (1393). «شیوه های احیا، ترویج و ارتقای ورزش ها و بازی های بومی و محلی در کشور». مدیریت ورزشی، دوره 6، شماره 3، صص 493-509.
- Aghdasi, M., Tuba, N., Jahangirzadeh, M. (2013). “The Comparison of Elderly and Youngs Attitude towards Indigenous and Native Plays of Azerbaijan”. Online Journal of Recreation and Sport, 2(1): 27- 29.
- Akbari, H. (2007). “Impact of local games on development of skills in handling for boys 7 to 9 years old”. Journal of motion, 34: 35-43.
- Bronikowska, M.A; Groll, M. (2015). “Definition, Classification, Preservation and Dissemination of Traditional Sports & Games in Europe”, TAFİSA Recall.
- Evans, J., Georgakis, S., Wilson, R. (2017). “Indigenous Games and Sports in the Australian National Curriculum: Educational Benefits and Opportunities? ”. ab-Original, 1(2): 195-213.
- Ghafouri, F., Smaeili, M., Sohrabi, P. (2019). “Designing a model for development of native and local games and traditional sports using the grounded theory and fuzzy analytic hierarchy process”. Journal of Advanced Pharmacy Education & Research, 9(2): 108-116.
- Guo, Y; Shi, H; Yu, D; Qiu, P. (2016). “Health benefits of traditional Chinese sports and physical activity for older adults: A systematic review of evidence”. Journal of Sport and Health Science, 5(3): 270-280.
- Gratton, C; Taylor, P. (2000). “Economics of Sport and Recreation (An Economic Analysi) ”. London, Spon Press.
- Hair, J.F., Ringle, C.M., Sarstedt, M. (2011). “PLS-SEM: Indeed a silver bullet”. Journal of Marketing Theory and practice, 19: 139-151.
- Jenkinson, K.A. Benson, A.C. (2009). “Physical education, sport education and physical activity policies: Teacher knowledge and implementation in their Victorian state secondary school”. European Physical Education Review, 15(3): 365-388.
- Liu, A., Xie, H., Ahmed, K. (2021). “Fault detection technology of national traditional sports equipment based on optical microscope imaging technology”. Alexandria Engineering Journal, 60(2): 2697-2705.
- Nefil, I; Laaouad-Dodoo, S; Bordes, P; Torki, A. (2021). “Traditional Games and Sports of the Women in the Kabylie”. Frontiers in Psychology, 11, 614746. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33584451.
- Thongutum, K., Chantachon, S. (2009). “The Co-Operationm, Conservation and Development of Indigenous Sports and Games for Strengthening Community’s Health in Bangkok Metropolitan”. European Journal of Social Sciences, 10(3): 396- 402.
)